اتلاف مواد غذایی در ایران به یک چالش جدی تبدیل شده است. به گفته مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، حدود ۳۳ درصد از مواد غذایی تولید شده در کشور در مراحل مختلف تولید، فرآوری و مصرف به هدر میرود. این میزان اتلاف نه تنها به معنای هدر رفتن منابع ارزشمند مانند آب، خاک و انرژی است، بلکه امنیت غذایی کشور را نیز به خطر میاندازد.
در حالی که در سطح جهان و از جمله کشور ما بحث سوء تغذیه و امنیت غذایی بسیار مهم و قابل تأمل است، اتلاف گسترده مواد غذایی به این معنی است که بخش قابل توجهی از غذاهایی که تولید میشوند، هرگز به دست مصرفکننده نهایی نمیرسند. این موضوع نشان میدهد که سیستم تولید و توزیع مواد غذایی ما با مشکلات جدی روبرو است.

عوامل مختلفی در اتلاف مواد غذایی نقش دارند که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نقص در سیستمهای تولید و توزیع: نبود زیرساختهای مناسب برای نگهداری و حملونقل مواد غذایی، عدم استفاده از فناوریهای نوین در کشاورزی و صنایع غذایی، و نبود هماهنگی بین بخشهای مختلف زنجیره غذایی از جمله عوامل مهم در اتلاف مواد غذایی هستند.
- فرهنگ مصرف: فرهنگ مصرف بیرویه و عدم توجه به اهمیت کاهش ضایعات غذایی نیز از عوامل مهم در این زمینه است.
- نبود قوانین و مقررات مناسب: فقدان قوانین و مقررات مشخص و اجرایی در زمینه کاهش ضایعات غذایی، از دیگر عوامل موثر در این زمینه است.
برای مقابله با این مشکل، اقدامات زیر ضروری است:
- بهبود زیرساختها: سرمایهگذاری در زیرساختهای تولید، فرآوری و توزیع مواد غذایی برای کاهش تلفات در این مراحل.
- توسعه فناوریهای نوین: استفاده از فناوریهای نوین در کشاورزی و صنایع غذایی برای افزایش بهرهوری و کاهش ضایعات.
- ترویج فرهنگ مصرف صحیح: آموزش مردم در مورد اهمیت کاهش ضایعات غذایی و روشهای نگهداری صحیح از مواد غذایی.
- تدوین قوانین و مقررات مناسب: تدوین قوانین و مقررات مشخص و اجرایی برای کاهش ضایعات غذایی در تمام مراحل زنجیره غذایی.
- هماهنگی بین بخشی: همکاری و هماهنگی بین دستگاههای مختلف مانند وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت، سازمان استاندارد و سازمان محیط زیست برای اجرای برنامههای کاهش ضایعات غذایی.
کاهش اتلاف مواد غذایی، علاوه بر تأمین امنیت غذایی، میتواند به کاهش هزینههای تولید، کاهش فشار بر منابع طبیعی و بهبود محیط زیست کمک کند. بنابراین، این موضوع باید به عنوان یک اولویت ملی در نظر گرفته شود و همه دستگاههای ذیربط باید برای مقابله با آن تلاش کنند.