اتیسم و مشکلات گوارشی
کودکان مبتلا به اوتیسم بیش از همسالان سالم خود درگیر مشکلات گوارشی کودکان اوتیسمی هستند. این مشکلات نه‌تنها شایع‌تر، بلکه طولانی‌تر و پیچیده‌تر هستند و می‌توانند تأثیرات گسترده‌ای بر خواب، رفتار و حساسیت‌های حسی این گروه از کودکان بگذارند. پژوهشی که در قالب پروژه Autism Phenome Project در آمریکا اجرا شد، نشان داد رسیدگی به مشکلات گوارشی کودکان اوتیسمی می‌تواند کیفیت زندگی و عملکرد روزانه‌شان را به‌طور چشمگیری بهبود دهد.
شیوع و پایداری مشکلات گوارشی کودکان اوتیسمی
در این مطالعه ۳۲۲ کودک اوتیسمی و ۱۵۳ کودک سالم در سه بازه زمانی (۲–۴ سال، دو سال بعد و ۹–۱۲ سالگی) بررسی شدند. نتایج حاکی بود که:
- کودکان اوتیسمی دو برابر بیشتر از گروه کنترل دچار مشکلات گوارشی‌اند
- ۳۰ درصد از کودکان اوتیسمی در هر سه مرحله مطالعه علائم گوارشی داشتند (در مقابل ۷ درصد در گروه سالم)
- اغلب چند علامت همزمان را تجربه می‌کنند
شایع‌ترین علائم مشکلات گوارشی کودکان اوتیسمی عبارت‌اند از:
- یبوست و اسهال
- نفخ و درد شکم
- استفراغ و دل‌درد مزمن
تأثیر مشکلات گوارشی کودکان اوتیسمی بر زندگی روزمره
وقوع مداوم علائم گوارشی با بی‌خوابی مکرر، اضطراب، افسردگی و افزایش رفتارهای تکراری همراه است. این کودکان اغلب در پردازش حسی—به‌ویژه لمس و مزه کردن غذا—مشکل دارند و درد معده می‌تواند باعث بروز واکنش‌های شدید هیجانی یا خودتحریکگری شود. رابطه «دوز-پاسخ» بین تعداد علائم گوارشی و شدت دشواری‌های رفتاری نشان می‌دهد که هرچه علائم بیشتر باشند، مشکلات ارتباطی و رفتاری نیز پیچیده‌تر می‌شود.
شناسایی و مدیریت مشکلات گوارشی کودکان اوتیسمی
تأکید متخصصان بر غربالگری و مداخلات زودهنگام است. برای کنترل مشکلات گوارشی کودکان اوتیسمی، می‌توان از این رویکردها بهره برد:
- ارجاع به فوق‌تخصص گوارش کودکان برای آزمایش‌های تشخیصی
- تنظیم رژیم غذایی با حذف محرک‌های روده‌ای و افزودن منابع فیبر
- مشاوره با کاردرمانگر حسی برای مدیریت اجتناب غذایی
- استفاده از مکمل‌های پروبیوتیک و آنزیم‌های گوارشی
- آموزش خانواده برای شناسایی نشانه‌های هشدار درد شکم و تغییرات رفتاری مرتبط
اجرای یک برنامه مشترک میان پزشک، کاردرمانگر و روانشناس می‌تواند در بهبود مشکلات گوارشی کودکان اوتیسمی و کاهش بار عاطفی خانواده‌ها نقش حیاتی ایفا کند.
نتیجه‌گیری
آگاهی درباره مشکلات گوارشی کودکان اوتیسمی باید در دستور کار والدین و متخصصان باشد. هرگونه تغییر جدی در عادات غذایی، درد معده یا بدخوابی کودکان اوتیسمی می‌تواند علامتی از تظاهرات گوارشی پنهان باشد. با تشخیص زودرس و مدیریت هدفمند—شامل اصلاح رژیم، مداخلات دارویی و حمایت حسی—می‌توان از بروز مشکلات ثانویه رفتاری و عاطفی جلوگیری کرده و کیفیت زندگی این کودکان را بهبود بخشید.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
About the Author
