دانشمندان مرکز فلوری استرالیا با همکاری دانشگاه تورنتو، به دستاورد مهمی در زمینه درمان بیماری پارکینسون دست یافته‌اند. آن‌ها موفق به مهندسی سلول‌های عصبی انسانی شده‌اند که از دید سیستم ایمنی بدن پنهان می‌مانند. این پیشرفت می‌تواند انقلابی در روش‌های درمان سلولی بیماری‌های مختلف ایجاد کند.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، بیماری پارکینسون که بیش از ده میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داده است، ناشی از تخریب سلول‌های عصبی خاصی در مغز است و علائمی نظیر لرزش، سفتی عضلات و اختلالات حرکتی را به همراه دارد. در حال حاضر، درمان‌های موجود تنها قادر به کاهش علائم هستند و جایگزینی سلول‌های عصبی از دست رفته به عنوان یک رویکرد درمانی امیدوارکننده مطرح شده است.
پیوند سلول‌های عصبی با چالش مهمی روبرو است؛ سیستم ایمنی بدن سلول‌های پیوندی را بیگانه تشخیص داده و آن‌ها را از بین می‌برد. برای جلوگیری از این واکنش، بیماران نیازمند مصرف داروهای تضعیف‌کننده سیستم ایمنی هستند که خود عوارض جانبی متعددی از جمله افزایش خطر عفونت و سرطان را به همراه دارند.
در این راستا، پژوهشگران استرالیایی و کانادایی با تمرکز بر این چالش، سلول‌های عصبی انسانی مشابه آنچه در کارآزمایی‌های بالینی درمان پارکینسون استفاده میشود را به گونه‌ای مهندسی کرده‌اند که برای سیستم ایمنی بدن نامرئی شوند.
محققان با آزمایش این نورون‌های مهندسی‌شده بر روی موش‌هایی با سیستم ایمنی مشابه انسان و همچنین در مدل‌های حیوانی بیماری پارکینسون، مشاهده کردند که سلول‌های پیوندی بدون هیچگونه واکنش ایمنی، در مغز مستقر شده و به عملکرد خود ادامه دادند. این فرآیند بدون نیاز به داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی صورت گرفت که نشان‌دهنده موفقیت در پنهان‌سازی سلول‌ها از دید سیستم دفاعی بدن است.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که نورون‌های پیوند شده نه تنها زنده ماندند بلکه عملکرد خود را حفظ کرده و علائم بیماری پارکینسون را در مدل‌های حیوانی به طور کامل از بین بردند. علاوه بر این، این سلول‌ها به یک “کلید خاموش” ایمنی مجهز شده‌اند که در صورت لزوم امکان غیرفعال کردن آن‌ها را فراهم می‌کند و خطر احتمالی رشد تومور را به حداقل می‌رساند.
نکته قابل توجه دیگر این است که این سلول‌های بنیادی مهندسی‌شده می‌توانند به عنوان یک محصول درمانی آماده برای طیف وسیعی از بیماری‌های دیگر نظیر سکته مغزی، بیماری هانتینگتون، بیماری‌های قلبی و دیابت نیز مورد استفاده قرار گیرند، زیرا قابلیت تبدیل به انواع مختلف سلول را دارند و اکنون از شناسایی توسط سیستم ایمنی مصون هستند.
این پژوهش که نتایج آن در مجله معتبر Cell Stem Cell منتشر شده است، بدون شک گامی نوین و امیدوارکننده در عرصه درمان‌های سلولی به شمار می‌رود و می‌تواند آینده پیوند سلول‌ها را ایمن‌تر و دسترسی به این نوع درمان‌ها را برای بیماران نیازمند تسهیل کند.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد