گرمادرمانی؛ روش نوین برای متوقف کردن پیشرفت شایع‌ترین عامل نابینایی در سالمندان
روش نوین پژوهشگران فنلاندی برای درمان بیماری چشم
پژوهشگران دانشگاه آلتو در فنلاند موفق به ابداع روشی نوآورانه شده‌اند که با استفاده از گرمادرمانی و نور مادون قرمز می‌تواند روند پیشرفت بیماری دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD) را متوقف کند. این بیماری که به «تباهی لکه زرد» نیز معروف است، شایع‌ترین عامل نابینایی در سالمندان محسوب می‌شود و به‌ویژه نوع خشک آن، که ۹۰ درصد موارد را شامل می‌شود، موجب از دست رفتن تدریجی دید مرکزی می‌گردد.
چالش بزرگ سلامت چشم در سالمندان
دژنراسیون ماکولا یکی از مهم‌ترین مشکلات بینایی در افراد بالای ۶۵ سال است و بر اساس آمار، حدود یک‌سوم افراد بالای ۸۰ سال به آن مبتلا می‌شوند. این بیماری به دلیل تجمع رسوبات چربی و پروتئین در پشت چشم و آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو ایجاد می‌شود و تاکنون درمان قطعی برای آن وجود نداشته است.
سازوکار اثرگذاری گرمادرمانی
در این روش، پژوهشگران با استفاده از نور مادون قرمز، بافت شبکیه را به‌طور ملایم گرم می‌کنند. این گرما سه فرآیند کلیدی را فعال می‌سازد:
- فعال‌سازی پروتئین‌های شوک حرارتی برای ترمیم پروتئین‌های آسیب‌دیده.
- تجزیه پروتئین‌های معیوب به اسیدهای آمینه در صورت غیرقابل ترمیم بودن.
- تحریک فرآیند اتوفاژی یا پاکسازی سلولی برای حذف اجزای آسیب‌دیده.
کنترل دقیق دما در این روش مانع از آسیب حرارتی به بافت حساس شبکیه می‌شود و ایمنی درمان را افزایش می‌دهد.
نتایج اولیه و آغاز آزمایش‌های انسانی
این فناوری تاکنون در آزمایش‌های حیوانی نتایج موفقی داشته و قرار است از بهار ۲۰۲۶ وارد مرحله آزمایش‌های انسانی در فنلاند شود. در این مرحله، تمرکز اصلی بر ارزیابی ایمنی و اطمینان از عدم بروز عوارض جانبی خواهد بود.
مسیر تجاری‌سازی و دسترسی عمومی
برای توسعه و عرضه این فناوری، شرکت نوپای مَکیولزر (Maculaser) تأسیس شده است. برآوردها نشان می‌دهد در صورت موفقیت آزمایش‌های انسانی، این روش طی سه سال آینده در کلینیک‌های تخصصی چشم‌پزشکی و سپس در مطب‌های عمومی پزشکان قابل استفاده خواهد بود.
جمع‌بندی
روش نوین گرمادرمانی برای دژنراسیون ماکولا می‌تواند نقطه عطفی در درمان نابینایی سالمندان باشد. این دستاورد علمی امید تازه‌ای برای میلیون‌ها بیمار در سراسر جهان ایجاد کرده و نشان می‌دهد که فناوری‌های نوین می‌توانند مسیر تازه‌ای برای مقابله با بیماری‌های چشمی و حفظ کیفیت زندگی در دوران سالمندی بگشایند.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
About the Author
