گیلاس، فراتر از یک میوه تابستانی خوش‌رنگ و خوش‌طعم، سرشار از ترکیبات مغذی، آنتی‌اکسیدان‌های قوی و اثرات درمانی متنوع است که سلامت عمومی بدن را از عملکرد قلب گرفته تا کیفیت خواب تحت تأثیر قرار می‌دهد.
گیلاس؛ منبعی غنی از ویتامین‌ها و املاح
گیلاس با دارا بودن ویتامین‌های A و C، آهن، کلسیم و فیبر بالا، در گروه میوه‌های مفید با کالری پایین قرار دارد. این میوه فاقد چربی، سدیم و کلسترول است و به‌دلیل ایجاد حس سیری، گزینه مناسبی برای میان‌وعده‌های رژیمی محسوب میشود. ویتامین C موجود در گیلاس به‌عنوان یکی از قوی‌ترین آنتی‌اکسیدان‌ها، نقش کلیدی در تقویت سیستم ایمنی ایفا می‌کند.
عملکرد آنتی‌اکسیدانی قوی در مقابله با رادیکال‌های آزاد
انواع تیره‌تر گیلاس، به‌ویژه گیلاس سیاه، مملو از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی مانند آنتوسیانین و کوئرستین هستند. این مواد با خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد و کاهش استرس اکسیداتیو، مانع از آسیب به سلول‌ها شده و خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند سرطان و بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهند.
ضدالتهاب طبیعی برای بدن و عضلات
مطالعات نشان داده‌اند که گیلاس دارای خواص ضدالتهابی مشابه داروهای غیر استروئیدی است. مصرف منظم آب گیلاس ترش به کاهش درد عضلانی پس از ورزش‌های شدید کمک کرده و به همین دلیل در بین ورزشکاران به عنوان یک تسکین‌دهنده طبیعی شناخته میشود.
بهبود خواب با ملاتونین گیاهی
یکی از فواید کمتر شناخته‌شده گیلاس، افزایش کیفیت خواب است. این میوه منبع طبیعی ملاتونین بوده و مصرف آن در ساعات عصر می‌تواند به تنظیم چرخه خواب و بیداری کمک کند. افرادی که با بی‌خوابی یا خواب سطحی مواجه‌اند، می‌توانند از این خاصیت بهره‌مند شوند.
سلامت قلب با کنترل فشار خون و التهاب
ترکیبات موجود در گیلاس مانند پتاسیم و فیبر، در کاهش فشار خون و کنترل سطح کلسترول مؤثرند. همچنین مصرف گیلاس منجر به کاهش سطح CRP (پروتئین واکنشی C) میشود که از شاخص‌های التهابی مرتبط با بیماری‌های قلبی است.
اثرات مثبت بر دیابت و کنترل وزن
با وجود شیرینی طبیعی، شاخص گلیسمی گیلاس پایین است و به کنترل قند خون کمک می‌کند. همچنین فیبر فراوان این میوه موجب ایجاد سیری طولانی و کاهش میل به پرخوری میشود، در نتیجه نقش مؤثری در مدیریت وزن دارد.
پاکسازی طبیعی کلیه‌ها و دفع سموم
گیلاس با خاصیت ادرارآوری ملایم خود، به دفع سموم از بدن و تقویت عملکرد کلیه‌ها کمک می‌کند؛ به‌ویژه در فصل تابستان که بدن بیشتر در معرض کم‌آبی و اختلالات متابولیک قرار دارد.
پیشگیری از حملات نقرس
تحقیقات پزشکی نشان داده‌اند که مصرف گیلاس می‌تواند سطح اسید اوریک خون را پایین بیاورد و در نتیجه احتمال ابتلا به حملات نقرسی را کاهش دهد. این خاصیت گیلاس آن را به گزینه‌ای پیشگیرانه در برابر نوعی از آرتریت التهابی تبدیل کرده است.
نکات ایمنی در مصرف گیلاس
اگرچه خواص گیلاس قابل توجه است، اما مصرف بیش‌ازحد آن ممکن است منجر به نفخ یا ناراحتی‌های گوارشی شود. همچنین افراد مبتلا به حساسیت غذایی یا دارای شرایط خاص درمانی باید پیش از مصرف منظم با پزشک مشورت کنند. شستن کامل میوه پیش از مصرف نیز برای پیشگیری از انتقال آلودگی‌های محیطی ضروری است.
مجله بهداشت و سلامت دکتر هادی خرم نژاد
