254026
مطالعهای جامع که اخیراً در مجله "گات" (Gut) منتشر شده، نشان میدهد که مدتزمانی که مدفوع در دستگاه گوارش باقی میماند، موسوم به سرعت عبور مدفوع در روده، نقشی حیاتی و اغلب نادیده گرفتهشده در شکلگیری میکروبیوم روده ایفا میکند. این یافته جدید، درک ما از تعاملات پیچیده درون بدن را عمیقتر کرده و بر تاثیرات گسترده آن بر سلامت متابولیک، عصبی و حتی پاسخ بدن به درمانهای مختلف تاکید دارد. این تحقیق، دریچهای نو به سوی رویکردهای درمانی و پیشگیرانه آینده میگشاید و اهمیت سنجش سرعت عبور مدفوع در روده را بیش از پیش آشکار میسازد.
چرا سرعت عبور مدفوع در روده اهمیت فزایندهای برای سلامتی دارد؟
تحقیقات اخیر حاکی از آن است که سرعت عبور مدفوع در روده به مراتب بیش از یک مسئله گوارشی ساده است و میتواند پیامدهای عمیقی برای سلامت کلی بدن داشته باشد. یک مرور پژوهشی گسترده در سال ۲۰۲۳ که دادههای دهها مطالعه را تحلیل کرده، تفاوتهای چشمگیری را میان میکروبیوم روده افراد با "عبور سریع" و "عبور کند" نشان داده است. این تمایزات در ترکیب میکروبیوم، به دلیل ارتباط تنگاتنگ آن با سلامت عمومی، میتواند توضیحی برای بسیاری از اختلالات باشد. به عنوان مثال، حرکت آهسته روده و یبوست با ناهنجاریهای متابولیک، التهاب مزمن و حتی بیماریهای عصبی پیشروندهای مانند پارکینسون مرتبط دانسته شدهاند. بنابراین، شناسایی الگوهای میکروبی مرتبط با سرعت عبور مدفوع در روده، میتواند به توسعه روشهای نوین تشخیص و مدیریت این بیماریها کمک شایانی کند. پژوهشگران تاکید دارند که با در نظر گرفتن تفاوتهای فردی در زمان حرکت مدفوع در روده، قادر خواهیم بود تعامل رژیم غذایی، میکروبیوم و پیشرفت بیماریها را به شکلی جامعتر درک کنیم.
میکروبیوم روده: متغیری تحت تاثیر سرعت عبور مدفوع
سالهاست که میدانیم ترکیب میکروبیوم روده، که شامل تریلیونها باکتری و سایر میکروارگانیسمهاست، نقشی حیاتی در سلامت انسان ایفا میکند و تحت تاثیر عواملی چون رژیم غذایی، سبک زندگی و بیماریها قرار دارد. اما پژوهشگران دانشگاه کپنهاگ، با دیدی تازه این پرسش را مطرح کردند که آیا مدتزمانی که غذا در روده بزرگ باقی میماند – یعنی سرعت عبور مدفوع – میتواند یکی از عوامل مهم و نادیدهگرفتهشده در شکلدهی این میکروبیوم باشد؟ برای پاسخ به این سوال، تیم پژوهشی به تحلیل دقیق دادههای متعددی پرداخت. این دادهها شامل اطلاعاتی درباره زمان عبور مدفوع در روده، قوام مدفوع (که خود شاخصی از سرعت عبور است)، رژیم غذایی افراد، ترکیب میکروبیوم آنها و همچنین متابولیتهای تولید شده توسط باکتریها بود. این بررسی شامل مطالعاتی بر روی هزاران نفر از افراد سالم و نیز مبتلایان به مشکلاتی نظیر یبوست، سندرم روده تحریکپذیر (IBS) و سیروز کبدی بود که وسعت و اعتبار این یافتهها را دوچندان میکند.
روشهای نوین سنجش سرعت عبور مدفوع در روده و نتایج کلیدی
اندازهگیری دقیق سرعت عبور مدفوع در روده تنها با توجه به زمان دفع ممکن نیست و نیازمند روشهای تخصصی است. از جمله این روشها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کپسولهای قابل بلع با حسگر: این کپسولها که مجهز به حسگر هستند، مسیر حرکت خود را در دستگاه گوارش ثبت میکنند و اطلاعات دقیقی از زمان عبور ارائه میدهند.
مقیاس بریستول برای تشخیص قوام مدفوع: این مقیاس، قوام مدفوع را از سفت و سخت (نشاندهنده عبور کند) تا آبکی (نشاندهنده عبور سریع) طبقهبندی میکند.
زمان عبور رنگ آبی یا ذرت شیرین بلعشده: با مصرف مواد غذایی خاص یا رنگهای بیضرر، زمان خروج آنها از بدن تخمین زده میشود.
هدف مشترک تمام این روشها، برآورد مدتزمان ماندگاری محتویات در روده بزرگ است. هرچه این زمان طولانیتر باشد، باکتریها فرصت بیشتری برای تخمیر، تغییر اسیدیته روده و تولید متابولیتها (مواد شیمیایی حاصل از فعالیت باکتریها) دارند که میتوانند بر سلامت کل بدن اثر بگذارند.
نتایج کلیدی این پژوهش بسیار قابل توجه بودند:
افرادی که سرعت عبور مدفوع در روده در آنها سریع بود، میکروبیومی کاملاً متفاوت از افراد با عبور کند داشتند.
افزودن دادههای مربوط به زمان عبور به اطلاعات افراد، دقت پیشبینی ترکیب میکروبیوم را به طور چشمگیری افزایش داد.
افراد با عبور سریع معمولاً میزبان میکروبهایی هستند که رشد سریعی دارند و در رژیمهای غذایی پرکربوهیدرات عملکرد بهتری از خود نشان میدهند.
در مقابل، افراد با عبور کند، غالباً میکروبهایی را در روده خود دارند که از پروتئین تغذیه کرده و رشد میکنند.
هر دو گروه با سرعت عبور مدفوع بسیار سریع یا بسیار کند، تنوع میکروبی کمتری داشتند و این کاهش تنوع میتواند محیطی را ایجاد کند که در آن میکروبهای خاصی برتری پیدا کرده و غالب شوند. این وضعیت ممکن است یک حلقه بازخورد منفی ایجاد کند؛ به این معنی که میکروبهای غالب، موادی تولید میکنند که محیط فعلی را حفظ و حتی تشدید میکنند.
پیامدهای سرعت عبور مدفوع برای درمان و پیشگیری از بیماریها
این مطالعه جامع، "زمان عبور مدفوع در روده" را به عنوان یک کلید مهم و مغفولمانده در فهم سلامت روده و پاسخ بدن به درمانهایی نظیر پروبیوتیکها مطرح میکند. نتایج نشان میدهند که افراد با سرعت عبور مدفوع متفاوت، ممکن است با مصرف یک رژیم غذایی مشابه یا یک داروی یکسان، پاسخهای کاملاً متفاوتی را تجربه کنند. این موضوع اهمیت رویکردهای شخصیسازیشده درمانی را برجسته میکند. حتی اثر داروها، مکملها و پروبیوتیکها نیز میتواند تحت تأثیر مستقیم سرعت عبور مدفوع قرار گیرد.
در نتیجه، پژوهشگران تاکید میکنند که برای پیشگیری، تشخیص و درمان مؤثرتر بیماریها، ضروری است که اندازهگیری مدتزمان عبور مدفوع در روده به عنوان یک فاکتور مهم و حیاتی، در مطالعات مربوط به میکروبیوم و همچنین در روندهای درمانی پزشکی بیشتر مورد توجه و ارزیابی قرار گیرد. این بینش جدید میتواند راهگشای توسعه مداخلات درمانی هدفمندتر و موثرتر در آینده باشد.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
مطالب مرتبط
- انار؛ میوهای با خواص درمانی شگفتانگیز برای تقویت قلب، مغز و ایمنی بدن
- پژوهشهای اخیر نشان میدهد: رژیم نوردیک، راهکاری جامع برای سلامتی و پایداری محیط زیست
- آداب سرفه؛ سپر پنهان سلامت عمومی در برابر شیوع بیماریها
- انار؛ میوهای با خواص درمانی شگفتانگیز برای تقویت قلب، مغز و ایمنی بدن
About the Author
