استفاده از داروهای مشتق از تریاک، از مهم‌ترین ابزارهای کنترل درد در جراحی‌های پیچیده و مراحل درمان بیماران سرطانی، صعب‌العلاج و جانبازان است. این گروه دارویی، علاوه بر تسکین دردهای شدید، در بهبود کیفیت زندگی و کاهش عوارض روحی–روانی بیماران نقشی بی‌بدیل دارد. برچسب «سوءمصرف» که گاه پای این داروها را به چالش می‌کشاند، در بسیاری موارد با نیاز واقعی درمانی تداخل پیدا می‌کند و ممکن است جان بیماران را به خطر اندازد.
تأمین پایدار و کیفیت بالا برای جلوگیری از کمبود و اطمینان از اصالت این فرآورده‌ها، دو راهکار اصلی باید هم‌زمان پیگیری شود:
- کشت قانونی و مدیریت داخلی: به‌کارگیری زیرساخت‌های کشاورزی تحت نظارت سازمان غذا و دارو و تأیید هیأت بین‌المللی کنترل مواد مخدر (INCB)، می‌تواند حجم قابل‌توجهی از مواد اولیه مورد نیاز صنعت داروسازی را در داخل تأمین کند.
- واردات کنترل‌شده با استانداردهای جهانی: در کوتاه‌مدت، با واردات ساختارمند و همکاری با شرکت‌های معتبر بین‌المللی، می‌توان نیاز فوری بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها را تأمین کرد و از قطع جریان درمان جلوگیری نمود.
چشم‌انداز صادرات و ارزآوری ایران با تجربه طولانی در کشت و فرآوری تریاک، پتانسیل صادرات مشتقات دارویی را به بازارهای اروپا، آسیای جنوب شرقی و آمریکای جنوبی دارد. استقبال شرکت‌های دارویی خارجی از محصولات ایرانی – به شرط تضمین کیفیت و تأمین مداوم – می‌تواند علاوه بر تقویت صنعت داخلی، به ارزآوری کمک کند و فضای انگیزه‌بخشی برای سرمایه‌گذاری در این بخش فراهم آورد.
در پایان، سازمان غذا و دارو با اعلام آمادگی برای تسهیل صدور مجوزها و نظارت دقیق بر زنجیره تولید تا توزیع، این اطمینان را می‌دهد که هیچ کمبودی در دسترسی بیماران به داروهای مشتق از تریاک به دلیل نگرانی‌های ناشی از سوءمصرف ایجاد نشود. حمایت همه‌جانبه از تولید داخلی و واردات مسئولانه، ضامن ادامه فرآیند درمان و ارتقای سلامت جامعه خواهد بود.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
