252970
سفیدی مو، پدیدهای طبیعی اما گاه زودرس، همواره مورد توجه بشر بوده است. در حالی که علم جدید بر عوامل ژنتیکی و محیطی تأکید دارد، طب سنتی ایران با رویکردی متفاوت، ریشههای این تغییر رنگ مو را در تعادل مزاجی بدن جستجو میکند. این مقاله به بررسی عمیق دیدگاه طب سنتی درباره علل و راهکارهای مقابله با سفیدی مو میپردازد تا راهنمایی جامع برای علاقهمندان به این حوزه فراهم آورد.
طب سنتی و علت اصلی سفیدی مو: نقش بلغم و سردی بدن
از دیدگاه طب سنتی ایران، سفیدی زودرس موها عمدتاً به «افزایش بلغم» نسبت داده میشود. بلغم یکی از اخلاط چهارگانه بدن است که طبع سرد و تر دارد. زمانی که سردی و رطوبت در بدن از حد طبیعی فراتر میرود، این عدم تعادل میتواند بر فرآیندهای حیاتی بدن، از جمله تولید رنگدانه ملانین در فولیکولهای مو، تأثیر منفی بگذارد. افزایش بلغم و سردی در سر و پوست سر، به مرور زمان باعث ضعف ریشه مو و کاهش فعالیت سلولهای رنگدانهساز (ملانوسیتها) شده و در نتیجه، موها به سمت سفیدی میگرایند. بنابراین، اصلاح مزاج و کاهش غلبه بلغم، هسته اصلی رویکرد طب سنتی برای پیشگیری و کنترل سفیدی مو است. این دیدگاه نه تنها به عوامل درونی بدن میپردازد، بلکه تأثیر شرایط محیطی و رژیم غذایی را نیز در بروز این عدم تعادل مورد توجه قرار میدهد.
رژیم غذایی و سفیدی مو: مواد غذایی تشدید کننده و مصلحات آنها
طب سنتی تأکید ویژهای بر نقش تغذیه در حفظ تعادل مزاجی و پیشگیری از سفیدی مو دارد. برخی مواد غذایی که طبع سرد و تر دارند، میتوانند تولید بلغم را افزایش داده و به تسریع روند سفیدی مو کمک کنند. شناخت این مواد و مصرف آنها با «مصلحات» مناسب، کلید مدیریت این وضعیت است:
لبنیات: شیر، ماست، دوغ و پنیر از جمله مواد غذایی با طبع سرد محسوب میشوند. طب سنتی توصیه میکند که شیر بهتر است گرم و همراه با عسل یا دارچین مصرف شود تا سردی آن تعدیل گردد. ماست و دوغ چکیده نیز به همراه ادویههای گرم نظیر زیره، نعنا، آویشن یا سیاهدانه توصیه میگردد. برای پنیر نیز آویشن، سیاهدانه یا زیره مصلح مناسبی برای کاهش اثرات بلغمزای آن است.
منابع کلسیم: در کنار تعدیل مصرف لبنیات، طب سنتی بر مصرف منابع طبیعی کلسیم که طبع گرمتری دارند و به تقویت مو و جلوگیری از سفیدی آن کمک میکنند، تأکید دارد. از جمله این مواد میتوان به انجیر، کنجد، مویز، شوید، نعنا و بادام اشاره کرد که علاوه بر فواید تغذیهای، در حفظ سلامت عمومی و مزاجی بدن مؤثرند.
ماهی: برخی از انواع ماهی، به ویژه آنهایی که طبع سردتری دارند، میتوانند به افزایش بلغم کمک کنند. ماهیهای جنوب به دلیل طبع ملایمتر، نسبت به سایر انواع ماهی ارجحیت دارند و بهتر است به صورت ملایم سرخ یا کبابی شوند تا طبع آنها تعدیل یابد و از سردی بیش از حد پرهیز شود.
سبزیجات و میوههای سرد و تر: مصرف سبزیجاتی نظیر کاهو، خرفه، اسفناج، کدو و گوجهفرنگی و میوههای آبداری مانند هندوانه، خیار و موز، به دلیل طبع سرد و تر، ممکن است برای افراد مستعد سفیدی زودرس مو، مضر باشند. توصیه میشود که مصرف این مواد با احتیاط صورت گیرد و در صورت نیاز همراه با مصلحات مناسب مصرف شوند تا تعادل مزاجی بدن حفظ شود.
راهکارهای عملی طب سنتی برای مقابله با سفیدی مو و تقویت ریشه
علاوه بر تعدیل رژیم غذایی، طب سنتی رویکردهای دیگری نیز برای مقابله با سفیدی مو پیشنهاد میدهد که به تقویت ریشه مو و بازگرداندن تعادل به بدن کمک میکنند:
استفاده از مصلحات: این یکی از مهمترین اصول طب سنتی است. افزودن مواد گرم و خشک به غذاهای سرد و تر، مانند زنجبیل، فلفل، دارچین، هل، زعفران به غذاها و نوشیدنیها، به تعدیل مزاج آنها کمک کرده و از افزایش بلغم جلوگیری میکند. این تدبیر ساده میتواند تأثیرات عمیقی بر سلامت کلی بدن و جلوگیری از سفیدی مو داشته باشد.
روغنهای گیاهی: ماساژ پوست سر با روغنهای گیاهی مانند روغن نارگیل، کنجد، زیتون و گل مغربی، از گذشته در طب سنتی برای تقویت ریشه مو، تغذیه فولیکولها و کمک به حفظ رنگ طبیعی موها توصیه شده است. این روغنها به افزایش گردش خون در پوست سر و رساندن مواد مغذی به پیاز مو کمک میکنند و میتوانند بخشی از روتین مراقبت از مو باشند.
فراتر از طب سنتی: عوامل مکمل در بروز سفیدی مو و لزوم مشاوره پزشکی
هرچند طب سنتی دیدگاهی جامع به سفیدی مو ارائه میدهد و راهکارهایی مفید برای آن دارد، اما نباید از تأثیر عوامل دیگری که علم مدرن بر آنها تأکید دارد غافل شد. عوامل ژنتیکی و وراثت نقش بسیار پررنگی در زمان شروع و سرعت پیشرفت سفیدی مو ایفا میکنند و در بسیاری موارد، سفیدی مو یک روند طبیعی و اجتنابناپذیر است. همچنین، استرسهای روانی، کمبود برخی ویتامینها و مواد معدنی (مانند ویتامین B12 و مس) و برخی بیماریهای زمینهای نیز میتوانند به سفیدی زودرس موها دامن بزنند.
با توجه به این پیچیدگیها، در حالی که پیروی از توصیههای طب سنتی میتواند در کاهش سرعت و کنترل سفیدی مو مؤثر باشد، در مواردی که سفیدی مو به صورت ناگهانی، شدید یا در سنین بسیار پایین رخ میدهد، مشورت با پزشک متخصص برای تشخیص دقیق علت و دریافت درمانهای مکمل ضروری است. یک رویکرد جامع که هم شامل تدابیر طب سنتی باشد و هم ملاحظات پزشکی مدرن را در نظر بگیرد، میتواند بهترین نتایج را در مدیریت سفیدی مو به همراه داشته باشد و به فرد کمک کند تا با آگاهی کامل از تمامی جنبههای این پدیده، سلامت موهای خود را حفظ نماید.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
مطالب مرتبط
- سالادهای آماده؛ چالش پنهان سلامت و ضرورت شستوشوی دوباره
- متخصصان سلامت هشدار میدهند: مصرف این خوراکیها میتواند گلودرد شما را تشدید کند
- تحقیقات نوین: سرعت عبور مدفوع در روده، عامل کلیدی در سلامت عمومی و میکروبیوم است
- پژوهشهای نوین ابهام زدایی کرد: روغنهای گیاهی با رویکرد صحیح، حامی سلامت قلب و طول عمر هستند
About the Author
