قلیان خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهد
رشد مصرف قلیان و تهدید سلامت عمومی
آمارهای وزارت بهداشت نشان می‌دهد که جمعیت مصرف‌کنندگان قلیان در کشور از ۴.۵ درصد در سال ۱۴۰۰ به حدود ۷ تا ۸ درصد در سال‌های اخیر رسیده است. این روند افزایشی با گسترش عرضه آنلاین قلیان و دسترسی آسان‌تر به انواع طعم‌دار و میوه‌ای همراه بوده است؛ محصولاتی که به گفته متخصصان، آسیب آن‌ها کمتر از تنباکوی سنتی نیست و تهدیدی جدی برای سلامت مغز و بدن محسوب می‌شوند.
قلیان و آسیب مستقیم به مغز
احسان شریفی‌پور، دبیر انجمن سکته مغزی ایران، تأکید می‌کند که حتی یک بار مصرف قلیان در هفته می‌تواند به سلول‌های مغزی آسیب وارد کند. دود قلیان حاوی بیش از هزار ماده سمی است که از طریق استنشاق وارد خون و اندام‌های حیاتی می‌شود. مهم‌ترین اثرات آن شامل:
- ورود منواکسید کربن و ایجاد آسیب برگشت‌ناپذیر به سلول‌های مغزی
- تصلب شرایین و سختی عروق مغزی، زمینه‌ساز لخته خون و انسداد عروق
- افزایش خطر سکته مغزی و بیماری‌های قلبی-عروقی
سکته مغزی؛ دومین علت مرگ‌ومیر
سکته مغزی دومین عامل مرگ‌ومیر در ایران و جهان است و یکی از اصلی‌ترین دلایل ناتوانی افراد به شمار می‌رود. مصرف دخانیات، به‌ویژه قلیان، خطر سکته مغزی را ۶ تا ۱۰ برابر افزایش می‌دهد. این فرآورده‌ها با بالا بردن فشار خون و کلسترول منفی، اثرات برگشت‌ناپذیری بر مغز و سایر اندام‌ها بر جای می‌گذارند.
آگاهی عمومی؛ کلید پیشگیری
کارشناسان تأکید دارند که اطلاع‌رسانی گسترده درباره مضرات قلیان می‌تواند نقش مهمی در کاهش مصرف داشته باشد. تجربه کشورهای اروپایی نشان داده است که افزایش آگاهی جوانان از آسیب‌های الکل و دخانیات، حتی به تعطیلی برخی کارخانه‌های تولید مشروبات منجر شده است. در ایران نیز آگاهی مردم از خطرات قلیان می‌تواند اثربخش‌تر از هزینه‌های سنگین درمانی باشد.
ضرورت فرهنگ‌سازی ملی
برای مقابله با روند رو به رشد مصرف قلیان، نیاز به عزم ملی وجود دارد. اگر جامعه قلیان را به‌عنوان یک ماده مضر بشناسد و از آن دوری کند، می‌توان از بروز بسیاری از بیماری‌های مزمن و هزینه‌های سنگین درمانی جلوگیری کرد. فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی، به‌ویژه در میان جوانان، راهکار اصلی برای کاهش مصرف دخانیات و پیشگیری از سکته مغزی خواهد بود.
جمع‌بندی
مصرف قلیان نه‌تنها یک سرگرمی بی‌خطر نیست، بلکه عاملی جدی در افزایش خطر سکته مغزی و بیماری‌های قلبی-عروقی محسوب می‌شود. حتی مصرف هفتگی آن می‌تواند به سلول‌های مغزی آسیب وارد کند. آگاهی عمومی، قانون‌گذاری و فرهنگ‌سازی گسترده، تنها راهکارهای مؤثر برای کاهش مصرف و حفظ سلامت جامعه در برابر این تهدید جدی هستند.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
About the Author
