245927
نوامبر، که هر سال به‌عنوان ماه جهانی آگاهی‌بخشی درباره بیماری‌های چشمی ناشی از دیابت شناخته می‌شود، فرصتی مغتنم برای توجه جدی‌تر به سلامت بینایی در میان مبتلایان به این بیماری مزمن است. دیابت، این مهمان ناخوانده زندگی مدرن، نه تنها بر متابولیسم بدن تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند به صورت خاموش و تدریجی، آسیب‌های جدی و بعضاً برگشت‌ناپذیری به چشم‌ها وارد کند. از همین رو، معاینه چشم دیابتی‌ها یک ضرورت پزشکی است که می‌تواند تفاوت بین حفظ بینایی و مواجهه با نابینایی را رقم بزند.
در حالی که بسیاری از بیماران دیابتی بر کنترل قند خون و رژیم غذایی تمرکز دارند، غفلت از معاینات دوره‌ای چشم می‌تواند بهای سنگینی در پی داشته باشد. بیماری‌های چشمی مرتبط با دیابت اغلب بدون هیچ علامت هشداردهنده اولیه پیشرفت می‌کنند، تا زمانی که آسیب جدی به بینایی وارد شده باشد.
چرا معاینه چشم دیابتی‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است؟
دیابت با تأثیر بر رگ‌های خونی ریز در سراسر بدن، به‌ویژه در شبکیه چشم، می‌تواند منجر به عوارض جدی شود. این بیماری، به دلیل نوسانات قند خون، به دیواره رگ‌ها آسیب می‌رساند و باعث نشت مایعات و خون به شبکیه یا حتی رشد رگ‌های خونی غیرطبیعی می‌شود. این فرآیند اغلب بدون درد و هرگونه علائم قابل توجهی آغاز می‌شود. تنها راه تشخیص زودهنگام این تغییرات، انجام معاینه چشم دیابتی‌ها توسط چشم‌پزشک متخصص است. تشخیص به موقع این عوارض، کلید اصلی در پیشگیری از پیشرفت بیماری و حفظ توانایی دید فرد است.
رتینوپاتی دیابتی، آب‌مروارید و گلوکوم: تهدیدات پنهان بینایی
بیماران دیابتی در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به چندین بیماری چشمی قرار دارند که برخی از آن‌ها عبارتند از:
رتینوپاتی دیابتی: شایع‌ترین علت نابینایی در بزرگسالان فعال، ناشی از آسیب به رگ‌های خونی شبکیه است. این عارضه در مراحل اولیه علامتی ندارد، اما با پیشرفت، می‌تواند منجر به تاری دید، دیدن نقاط سیاه و در نهایت کوری شود.
آب‌مروارید (کاتاراکت): دیابت می‌تواند روند کدر شدن عدسی چشم را تسریع بخشد و منجر به تاری دید و حساسیت به نور شود. بیماران دیابتی در سنین پایین‌تر به آب‌مروارید مبتلا می‌شوند و پیشرفت بیماری در آن‌ها سریع‌تر است.
گلوکوم (آب‌سیاه): این بیماری با آسیب به عصب بینایی همراه است که اغلب به دلیل افزایش فشار داخل چشم رخ می‌دهد. دیابت خطر ابتلا به گلوکوم را افزایش می‌دهد و می‌تواند به از دست دادن تدریجی و دائمی بینایی منجر شود.
با توجه به این خطرات، انجام یک معاینه جامع چشم توسط چشم‌پزشک که شامل بررسی شبکیه پس از گشاد کردن مردمک است، برای همه بیماران دیابتی ضروری است.
<>
کنترل جامع دیابت: سنگ‌بنای حفظ سلامت چشم
فراتر از معاینه چشم دیابتی‌ها، مدیریت دقیق و جامع بیماری دیابت نقش اساسی در پیشگیری و کنترل عوارض چشمی ایفا می‌کند. کنترل بهینه قند خون، فشار خون و سطح کلسترول نه تنها به سلامت عمومی بدن کمک می‌کند، بلکه به طور مستقیم از آسیب به رگ‌های خونی چشم جلوگیری می‌نماید. کارشناسان بهداشتی همواره بر اهمیت همکاری نزدیک بیمار با تیم درمانی شامل پزشک عمومی، متخصص غدد، و چشم‌پزشک تأکید دارند تا با یک رویکرد چندجانبه، خطرات ناشی از دیابت برای بینایی به حداقل برسد. سبک زندگی سالم شامل رژیم غذایی متعادل، فعالیت بدنی منظم و پرهیز از استعمال دخانیات نیز از عوامل حیاتی در این مسیر محسوب می‌شوند.
نوامبر، ماه جهانی آگاهی‌بخشی: فرصتی برای مراقبت از چشم دیابتی‌ها
تعیین ماه نوامبر به‌عنوان ماه آگاهی‌بخشی درباره بیماری‌های چشمی ناشی از دیابت، یادآوری مهمی برای تمامی بیماران و جامعه پزشکی است. این کمپین جهانی با هدف افزایش دانش عمومی و تشویق بیماران به انجام معاینات منظم چشم پزشکی برگزار می‌شود. در این ماه، فرصت مناسبی فراهم می‌شود تا منابع آموزشی و اطلاعات به‌روز در اختیار بیماران قرار گیرد و ضرورت معاینه چشم دیابتی‌ها بیش از پیش مورد تأکید قرار گیرد. حتی در صورت عدم وجود هیچ‌گونه علامت ظاهری، هر بیمار دیابتی باید حداقل سالی یک‌بار برای معاینه کامل و جامع چشم به چشم‌پزشک مراجعه کند.
توصیه‌های کلیدی برای محافظت از بینایی در بیماران دیابتی
برای محافظت از بینایی و پیشگیری از آسیب‌های چشمی ناشی از دیابت، رعایت نکات زیر از اهمیت بالایی برخوردار است:
معاینه دوره‌ای چشم‌ها: حداقل سالی یک‌بار برای انجام معاینه جامع چشم توسط چشم‌پزشک مراجعه کنید، حتی اگر هیچ‌گونه مشکل بینایی ندارید. این معاینه، تشخیص زودهنگام رتینوپاتی دیابتی و سایر عوارض را تضمین می‌کند.
کنترل دقیق قندخون، فشارخون و چربی خون: این سه عامل، مهم‌ترین متغیرها در مدیریت دیابت و پیشگیری از آسیب‌های چشمی هستند. با پزشک خود برای رسیدن به اهداف درمانی مناسب همکاری کنید.
رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل و پرهیز از غذاهای فرآوری‌شده به همراه حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی در اکثر روزهای هفته، به کنترل بهتر دیابت کمک می‌کند.
عدم استعمال دخانیات: سیگار کشیدن به شدت به رگ‌های خونی آسیب می‌زند و خطر بروز و پیشرفت بیماری‌های چشمی دیابتی را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.
مراجعه فوری در صورت مشاهده تغییرات بینایی: هرگونه تاری دید ناگهانی، دیدن لکه‌ها، کاهش دید محیطی یا درد چشم را جدی بگیرید و بلافاصله به چشم‌پزشک مراجعه کنید.
با رعایت این توصیه‌ها و در اولویت قرار دادن معاینه چشم دیابتی‌ها، می‌توان از نابینایی ناشی از دیابت جلوگیری کرده و کیفیت زندگی بیماران را به طور چشمگیری بهبود بخشید. حفاظت از بینایی، حفاظت از استقلال و کیفیت زندگی است.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
مطالب مرتبط
- زمان‌بندی وعده‌های غذایی، سنگ‌بنای مدیریت و کنترل مؤثر دیابت
- اعتیاد در ایران: گره کوری که با بازتوانی گشوده می‌شود
- کیوی چگونه یبوست را بدون دارو درمان می‌کند
- خطر خاموش در دستان کنجکاو: هشدار جدی اورژانس درباره خفگی کودکان با اجسام ریز
About the Author
