با افزایش چشمگیر استفاده از داروهای کنترل دیابت نوع دو و کاهش وزن، به‌ویژه داروی «اوزمپیک»، نگرانی‌هایی درباره تأثیرات جانبی این دارو در میان متخصصان و پژوهشگران شکل گرفته است. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها، کاهش توده بدون چربی بدن و افت قدرت عضلانی در مصرف‌کنندگان این داروست؛ موضوعی که می‌تواند به‌ویژه برای سالمندان تبعات جدی در پی داشته باشد.
کاهش توده عضلانی؛ زنگ خطری برای مصرف‌کنندگان اوزمپیک
اوزمپیک که در سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از داروهای مؤثر در کاهش وزن شناخته شده، حالا زیر ذره‌بین محققان قرار گرفته است. پژوهشگران دانشگاه یوتا در ایالات متحده، به سرپرستی دکتر کاتسو فونای، با انجام مطالعاتی روی مدل‌های حیوانی، به بررسی اثرات این دارو بر توده عضلانی و عملکرد فیزیکی پرداختند.
در این تحقیق، موش‌هایی که با رژیم غذایی پرچرب دچار اضافه وزن شده بودند، تحت درمان با اوزمپیک قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مصرف این دارو باعث کاهش حدود ۱۰ درصدی توده بدون چربی بدن شد. بخش عمده این کاهش مربوط به اندام‌هایی مانند کبد بود که تقریباً نیمی از حجم خود را از دست داد. همچنین، عضلات اسکلتی نیز تا حدود ۶ درصد کوچک‌تر شدند، هرچند در برخی موارد اندازه عضله تغییری نکرد.
افت قدرت بدنی؛ مسئله‌ای فراتر از کاهش حجم عضله
یکی از یافته‌های مهم این مطالعه، کاهش توان خروجی عضلات بود؛ حتی در مواردی که اندازه ماهیچه‌ها ثابت مانده بود. این موضوع به‌ویژه در افراد بالای ۶۰ سال اهمیت دارد، چرا که افت قدرت بدنی در این گروه سنی می‌تواند منجر به کاهش تحرک، ضعف جسمانی و افت کیفیت زندگی شود.
تفاوت‌های انسانی و حیوانی؛ نیاز به تحقیقات بالینی گسترده‌تر
پژوهشگران تأکید دارند که نتایج این مطالعه حیوانی را نمی‌توان به‌طور مستقیم به انسان تعمیم داد. نحوه افزایش یا کاهش وزن در انسان تحت تأثیر عوامل متعددی مانند ژنتیک، سبک زندگی، سن و وضعیت متابولیکی است. در حالی‌که موش‌های مورد مطالعه صرفاً به دلیل رژیم غذایی پرچرب دچار اضافه وزن شده بودند.
با این حال، انتشار این نتایج در نشریه معتبر Cell Metabolism نشان‌دهنده اهمیت موضوع و ضرورت انجام آزمایش‌های بالینی انسانی است. بررسی دقیق عملکرد عضلات، قدرت بدنی و توده عضلانی در مصرف‌کنندگان داروهای کاهش وزن باید به‌عنوان بخشی از ارزیابی‌های ایمنی داروها در نظر گرفته شود.
نتیجه‌گیری
داروهایی مانند اوزمپیک، اگرچه در کاهش وزن مؤثرند، اما نباید تأثیرات جانبی آن‌ها بر عملکرد فیزیکی و سلامت عضلات نادیده گرفته شود. به‌ویژه در افراد مسن، کاهش قدرت عضلانی می‌تواند پیامدهای جدی داشته باشد. بنابراین، هر داروی جدید در حوزه کاهش وزن باید از منظر تأثیر بر توده عضلانی و توان جسمانی نیز مورد بررسی علمی قرار گیرد تا سلامت عمومی مصرف‌کنندگان حفظ شود.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
