پوکی استخوان؛ بیماری خاموش با پیامدهای خطرناک برای سالمندان
پوکی استخوان یکی از بیماری‌های خاموش و پرخطر است که اغلب بدون علامت مشخص پیشرفت می‌کند و در مراحل پیشرفته با شکستگی‌های جدی و ناتوان‌کننده خود را نشان می‌دهد. این بیماری می‌تواند کیفیت زندگی سالمندان را به‌شدت کاهش دهد و حتی در مواردی منجر به مرگ شود.
هفته ملی سلامت استخوان و اهمیت آگاهی‌رسانی
جعفر جندقی، مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، با اشاره به روز جهانی پوکی استخوان (۲۰ اکتبر/۲۸ مهر) گفت: «در کشور ما همزمان با این روز، پویش ملی سلامت استخوان و عضلات برگزار می‌شود که هدف اصلی آن ارتقای آگاهی عمومی درباره پیشگیری، تشخیص و درمان پوکی استخوان است.»
برنامه‌های این هفته از ۲۶ مهر تا ۲ آبان ادامه دارد و محوریت آن آموزش سبک زندگی سالم برای حفظ سلامت استخوان‌ها و کاهش روند ابتلا در سنین بالاتر است.
پوکی استخوان؛ بیماری خاموش اما پرخطر
پوکی استخوان به دلیل کاهش تراکم استخوان‌ها، آن‌ها را شکننده و آسیب‌پذیر می‌کند. این بیماری معمولاً زمانی تشخیص داده می‌شود که فرد دچار شکستگی‌های جدی در نواحی حیاتی مانند ستون مهره‌ها، لگن یا استخوان ران شود. حتی در برخی موارد، شکستگی می‌تواند بدون ضربه جدی و تنها با یک عطسه یا سرفه رخ دهد.
شکستگی‌های پنهان و کاهش کیفیت زندگی
بسیاری از بیماران سال‌ها با دردهای مزمن یا کمردرد مبهم زندگی می‌کنند، بدون اینکه بدانند دچار شکستگی مهره‌ها شده‌اند. در مراحل پیشرفته‌تر، کاهش قد، خمیدگی قامت و محدودیت حرکتی بروز می‌کند که به‌طور جدی کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
شکستگی لگن؛ جدی‌ترین پیامد پوکی استخوان
شکستگی لگن یکی از خطرناک‌ترین عوارض پوکی استخوان در سالمندان است. آمارها نشان می‌دهد:
- حدود ۲۰ درصد از مبتلایان در سال اول پس از شکستگی لگن جان خود را از دست می‌دهند.
- نیمی از بازماندگان دیگر قادر به بازگشت به زندگی عادی نخواهند بود و نیازمند مراقبت دائمی یا خدمات حمایتی می‌شوند.
این وضعیت علاوه بر آسیب فردی، بار اقتصادی و اجتماعی سنگینی را به نظام سلامت تحمیل می‌کند.
راهکارهای پیشگیری از پوکی استخوان و شکستگی‌ها
برای کاهش خطر شکستگی ناشی از پوکی استخوان، دو محور اصلی باید مورد توجه قرار گیرد:
- ایمن‌سازی محیط زندگی سالمندان: حذف موانع و سیم‌ها از محیط خانه، روشنایی کافی، و بررسی منظم بینایی و شنوایی برای کاهش احتمال زمین‌خوردگی.
- تقویت استخوان‌ها و عضلات: فعالیت بدنی منظم، تغذیه مناسب سرشار از کلسیم و ویتامین D، و پرهیز از رفتارهای پرخطر مانند مصرف دخانیات و الکل.
جمع‌بندی
پوکی استخوان یک بیماری خاموش اما پرهزینه و پرخطر است که می‌تواند زندگی سالمندان را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد. آگاهی‌رسانی، پیشگیری و مراقبت‌های به‌موقع می‌تواند نقش مهمی در کاهش پیامدهای این بیماری و حفظ کیفیت زندگی افراد ایفا کند.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
About the Author
