گرم کردن غذا در مایکروویو خطرناک است؟
مایکروویو یکی از پرکاربردترین وسایل آشپزخانه است که با استفاده از امواج الکترومغناطیسی، غذا را سریع و آسان گرم می‌کند. با وجود محبوبیت چند ده‌ساله، همچنان برخی افراد درباره ایمنی این دستگاه و تأثیر آن بر ارزش غذایی خوراکی‌ها تردید دارند. بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که استفاده صحیح از مایکروویو نه تنها خطری برای سلامت ندارد، بلکه می‌تواند به حفظ مواد مغذی غذا کمک کند.
مایکروویو چگونه غذا را گرم می‌کند؟
فرایند گرم کردن در مایکروویو بر اساس چند اصل علمی انجام می‌شود:
- تولید امواج الکترومغناطیسی: قطعه‌ای به نام مگنترون امواجی تولید می‌کند که با مولکول‌های غذا برخورد کرده و آن‌ها را به ارتعاش درمی‌آورد. این ارتعاش گرما ایجاد می‌کند.
- اثر بر مولکول‌های آب: بیشترین تأثیر مایکروویو بر آب موجود در غذاست، به همین دلیل خوراکی‌های پرآب مانند سوپ یا سبزیجات سریع‌تر گرم می‌شوند.
- انتقال حرارت: گرمای ایجادشده از سطح به عمق غذا منتقل می‌شود، مشابه اجاق گاز اما با سرعت بیشتر.
- تغییر بافت: سبزیجات نرم‌تر می‌شوند و در صورت حرارت بیش از حد، غذا ممکن است خشک یا سفت شود.
تأثیر مایکروویو بر ارزش غذایی
برخلاف تصور عمومی، مایکروویو باعث از بین رفتن مواد مغذی نمی‌شود. در واقع، زمان کوتاه و دمای کمتر در این روش موجب حفظ بهتر ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌شود.
- تحقیقات نشان داده‌اند که مایکروویو نسبت به جوشاندن، ویتامین C سبزیجات را بیشتر حفظ می‌کند.
- در برخی غذاها، میزان آنتی‌اکسیدان‌ها و نشاسته مقاوم پس از پخت در مایکروویو افزایش می‌یابد.
- تنها در صورت حرارت بیش از حد، ویتامین‌های محلول در آب مانند C و گروه B ممکن است کاهش یابند.
آیا مایکروویو برای سلامتی خطرناک است؟
مایکروویو از تابش غیریونیزه استفاده می‌کند؛ بنابراین برخلاف پرتوهای ایکس یا گاما، توانایی تخریب DNA سلول‌ها را ندارد و غذا را «رادیواکتیو» نمی‌کند. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) نیز بر تولید این دستگاه‌ها نظارت دارد تا استانداردهای ایمنی رعایت شود.
تنها در صورت آسیب‌دیدگی دستگاه، احتمال نشت اندک تابش وجود دارد. همچنین استفاده از ظروف نامناسب مانند پلاستیک‌های معمولی یا فویل آلومینیومی می‌تواند خطر آزاد شدن مواد شیمیایی یا ایجاد جرقه را به همراه داشته باشد.
نکات ایمنی برای استفاده از مایکروویو
- از ظروف مخصوص مایکروویو استفاده کنید و هرگز فلز یا فویل آلومینیومی داخل دستگاه قرار ندهید.
- برای اطمینان از پخت کامل، به‌ویژه در گوشت یا وعده‌های بزرگ، از دماسنج آشپزی کمک بگیرید.
- پس از خاموش شدن دستگاه، اجازه دهید غذا چند دقیقه بماند تا حرارت به‌طور یکنواخت پخش شود.
- هنگام خارج کردن ظرف، مراقب داغی بیش از حد مایعات باشید و از دستگیره یا دستکش استفاده کنید.
جمع‌بندی
گرم کردن غذا در مایکروویو نه تنها خطرناک نیست، بلکه در بسیاری موارد به حفظ ارزش غذایی کمک می‌کند. این دستگاه سریع، ایمن و کارآمد است؛ به شرط آنکه به‌درستی و با ظروف مناسب استفاده شود. بنابراین می‌توان با خیال آسوده از مایکروویو به‌عنوان ابزاری کاربردی در آشپزخانه بهره برد.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
About the Author
