افزایش مکرر پدیده گرد و غبار در بسیاری از مناطق کشور، سلامت میلیون‌ها نفر را در معرض خطر قرار داده و نگرانی‌های جدی در حوزه بهداشت عمومی ایجاد کرده است. به گفته محمد نوری سپهر، استاد بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی البرز، ذرات ریز گرد و غبار با قطر ۲.۵ تا ۱۰ میکرون به‌راحتی وارد سیستم تنفسی می‌شوند و آثار زیانباری بر سلامت افراد، به‌ویژه گروه‌های حساس مانند کودکان، سالمندان و مبتلایان به بیماری‌های قلبی و تنفسی دارند.
این متخصص هشدار داد که قرار گرفتن در معرض این آلودگی می‌تواند خطر ابتلا یا تشدید بیماری‌هایی نظیر آسم، برونشیت مزمن، نارسایی‌های ریوی و حتی اختلالات قلبی‌عروقی را افزایش دهد.
وی توصیه کرد در روزهایی که شاخص کیفیت هوا ناسالم اعلام میشود، افراد در معرض خطر از حضور در فضاهای باز پرهیز کرده، از ماسک‌های استاندارد استفاده کنند و ترجیحاً در فضاهای داخلی دارای تهویه مطبوع بمانند. همچنین بستن درها و پنجره‌ها، روشن نگه داشتن سیستم تهویه داخل خودرو و استفاده از تصفیه‌کننده‌های هوای خانگی نیز از جمله اقدامات مؤثر در کاهش خطرات استنشاق ذرات معلق محسوب میشود.
نوری سپهر با تأکید بر اینکه راه‌حل‌های فردی کافی نیستند، خواستار اجرای جدی برنامه‌های ملی و همکاری‌های منطقه‌ای برای کنترل منابع گرد و غبار شد. به گفته او، مهار کانون‌های تولید داخلی و تعامل سازنده با کشورهای همسایه جهت مدیریت کانون‌های خارجی، باید در رأس سیاست‌های محیط‌زیستی دولت‌ها قرار گیرد.
این استاد دانشگاه در پایان با تأکید بر نقش تغذیه سالم، نوشیدن آب کافی، و مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه در تقویت سیستم ایمنی بدن، خاطرنشان کرد: مقابله با گرد و غبار، تنها مسئولیت دولت‌ها نیست؛ بلکه نیازمند مشارکت همگانی و تغییر در سبک زندگی روزمره نیز هست.
زیستن در محیطی پاک، لازمه سلامت فردی و پایداری اجتماعی است—و این در گرو احترام متقابل ما به طبیعت و اتخاذ سیاست‌های مؤثر زیست‌محیطی خواهد بود.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
