یک متخصص اورولوژی با اشاره به افزایش شیوع سنگ کلیه در کشور، به بررسی علائم شایع، عوامل خطر، روش‌های درمان و باورهای نادرست رایج درباره این بیماری پرداخت و بر اهمیت پیشگیری و اصلاح سبک زندگی تأکید کرد.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، دکتر سید محمد حسینی‌نیا، رئیس بیمارستان امام خمینی (ره) شیروان، در توضیح ماهیت سنگ کلیه گفت: سنگ کلیه به توده‌های سختی از مواد معدنی و نمک‌ها گفته میشود که در کلیه‌ها تشکیل می‌شوند. شایع‌ترین نوع آن‌ها، سنگ‌های کلسیمی هستند. وی افزود: سبک زندگی کم‌تحرک، مصرف ناکافی آب، رژیم غذایی پرنمک و پرپروتئین و همچنین گرمای هوا از عوامل اصلی افزایش بروز این بیماری در سال‌های اخیر است.
علائم هشداردهنده سنگ کلیه
دکتر حسینی‌نیا مهم‌ترین علامت سنگ کلیه را درد ناگهانی و شدید در ناحیه پهلو یا کمر دانست که ممکن است به کشاله ران نیز تیر بکشد. به گفته او، این درد گاهی با تهوع، استفراغ، وجود خون در ادرار یا سوزش ادرار همراه است. وی تأکید کرد: بسته به محل قرارگیری سنگ، علائم می‌تواند متفاوت باشد. برخی سنگ‌ها بدون علامت هستند و تنها در سونوگرافی به‌طور اتفاقی کشف می‌شوند، در حالی که سنگ‌های کوچک نیز ممکن است درد شدیدی ایجاد کنند.
نقش تغذیه در بروز یا پیشگیری از سنگ کلیه
این متخصص اورولوژی با تأکید بر نقش تغذیه در پیشگیری از سنگ کلیه گفت: مصرف کم آب، استفاده زیاد از نمک، نوشابه‌های تیره، پروتئین حیوانی و برخی سبزیجات مانند اسفناج می‌تواند خطر تشکیل سنگ را افزایش دهد. او توصیه کرد: افراد باید روزانه حداقل ۲ تا ۲.۵ لیتر آب بنوشند و مصرف گوشت قرمز، نمک و غذاهای فرآوری‌شده را محدود کنند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
دکتر حسینی‌نیا توضیح داد: افرادی با سابقه خانوادگی سنگ کلیه، بیماران مبتلا به اختلالات متابولیک مانند پرکاری پاراتیروئید، ساکنان مناطق گرمسیر، افراد کم‌تحرک و کسانی که رژیم‌های سخت کاهش وزن می‌گیرند، بیشتر در معرض ابتلا به سنگ کلیه قرار دارند.
روش‌های درمان سنگ کلیه
وی در خصوص درمان این بیماری گفت: بسته به اندازه، جنس و محل سنگ، درمان متفاوت است. سنگ‌های کوچک معمولاً با مصرف مایعات فراوان، دارو و صبر دفع می‌شوند. اما در موارد بزرگ‌تر، ممکن است نیاز به سنگ‌شکنی برون‌اندامی (ESWL)، یورتروسکوپی یا حتی جراحی باشد.
راهکارهای پیشگیری از عود مجدد
برای جلوگیری از بازگشت مجدد سنگ کلیه، دکتر حسینی‌نیا توصیه کرد: نوشیدن مداوم آب، کاهش مصرف نمک و گوشت، فعالیت بدنی منظم، پرهیز از بی‌تحرکی طولانی‌مدت و انجام بررسی‌های دوره‌ای کلیه‌ها به‌ویژه در افراد با سابقه سنگ، ضروری است. در برخی موارد نیز آزمایش ترکیب ادرار برای شناسایی علت تشکیل سنگ انجام میشود.
باورهای نادرست درباره لبنیات و سنگ کلیه
وی در پاسخ به این باور رایج که مصرف لبنیات باعث سنگ کلیه میشود، گفت: این تصور اشتباه است. مصرف متعادل لبنیات، به‌ویژه شیر و ماست کم‌چرب، نه‌تنها مضر نیست بلکه می‌تواند از تشکیل سنگ جلوگیری کند. کلسیم موجود در لبنیات با اگزالات غذا در روده ترکیب شده و مانع جذب بیش از حد آن به خون و کلیه‌ها میشود. البته مصرف مکمل‌های کلسیم بدون تجویز پزشک می‌تواند خطرناک باشد.
مصرف ویتامین D و ارتباط آن با سنگ کلیه
در خصوص مصرف ویتامین D، دکتر حسینی‌نیا هشدار داد: مصرف معمول این ویتامین طبق تجویز پزشک مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما مصرف خودسرانه و بیش از حد آن، به‌ویژه همراه با مکمل‌های کلسیم، می‌تواند سطح کلسیم خون را افزایش داده و خطر تشکیل سنگ‌های کلیوی را بالا ببرد. بنابراین، مصرف ویتامین D باید تحت نظر پزشک و پس از بررسی سطح آن در خون انجام شود.
در پایان، این متخصص بر اهمیت آگاهی عمومی، اصلاح سبک زندگی و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم مشکوک تأکید کرد و افزود: پیشگیری همواره ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان است.
مجله سلامت و بهداشا دکتر هادی خرم نژاد
