هشدار نسبت به خطرات تبلیغ محصولات سلامت
تبلیغات گسترده داروها، شیرخشک و مکمل‌های غذایی بدون مجوز رسمی در فضای مجازی و ماهواره، این روزها به یک نگران‌کننده‌ترین چالش سلامت عمومی تبدیل شده است. سازمان غذا و دارو با استناد به قوانین ملی و استانداردهای جهانی، نسبت به پیامدهای مصرف این اقلام غیرمجاز هشدار می‌دهد و تأکید می‌کند که تنها از کانال‌های رسمی مانند داروخانه‌های معتبر می‌توان برای تهیه دارو و مکمل اقدام کرد.
روند افزایشی تبلیغات غیرمجاز
در سال‌های اخیر، رشد بازار مکمل‌های غذایی در ایران با میانگین سالانه ۱۵ تا ۲۰ درصد همراه بوده است؛ اما بخشی از این حجم، به محصولاتی اختصاص دارد که نه تولیدکننده‌ای آن‌ها را در سامانه «تی‌تک» سازمان غذا و دارو ثبت کرده و نه مجوز مؤسسه استاندارد را دریافت نموده‌اند. برخی تبلیغات طوری طراحی می‌شوند که ادعای «کاهش وزن سریع»، «درمان بیماری‌های مزمن» یا «تقویت فوق‌العاده سیستم ایمنی» را مطرح می‌کنند، در حالی که:
- مصرف بدون نسخه شیرخشک و دارو می‌تواند منجر به بروز حساسیت‌های شدید و مسمومیت‌های گوارشی شود.
- مکمل‌های تقلبی ممکن است حاوی فلزات سنگین یا ترکیبات ممنوعه باشند و سلامت کبد و کلیه را با خطر جدی مواجه کنند.
پیامدهای سلامت و اقتصادی
مطالعات مختلف، از جمله گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، نشان داده است که مصرف خودسرانه داروهای آنتی‌بیوتیک ظرف پنج سال، خطر مقاومت میکروبی را تا ۳۰ درصد افزایش می‌دهد. از سوی دیگر، هزینه‌های درمان عوارض ناشی از مکمل‌های تقلبی – مانند نارسایی کبد یا واکنش‌های آلرژیک – برای خانوارها و نظام سلامت به‌مراتب بیش از قیمت خرید اولیه آن‌ها خواهد بود.
راهکارهای مقابله و پیشگیری
برای کاهش اثرات منفی تبلیغات غیرمجاز و تضمین ایمنی مردم، لازم است:
- نظارت مستمر و برخورد قضایی با منتشرکنندگان آگهی‌های غیرمجاز در شبکه‌های اجتماعی و ماهواره
- ارتقای آگاهی عمومی از طریق کمپین‌های «شناسه‌دار خرید کنید» و ارائه فهرست لحظه‌ای اقلام مجاز در وب‌سایت رسمی سازمان غذا و دارو
هم‌زمان، مصرف‌کنندگان باید همواره به برچسب‌های تاییدیه — شامل نشان تی‌تک و شماره پروانه مؤسسه استاندارد — توجه کنند و در صورت مشاهده تبلیغ محصول بدون این علائم، به سامانه ۱۹۰ یا پورتال سازمان غذا و دارو گزارش دهند تا چرخه قاچاق و تقلب در بازار دارویی متوقف شود.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
About the Author
