ویتامینی که از ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی جلوگیری می‌کند
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد سطوح مناسب ویتامین D با کاهش نشانگرهای التهابی مرتبط با بروز بیماری‌های مزمن از جمله دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی مرتبط است؛ به عبارت دیگر تأمین «دز توصیه‌شده» این ویتامین یکی از عوامل مؤثر در کاهش خطر بلندمدت این بیماری‌ها قلمداد می‌شود.
چرا ویتامین D مهم است
ویتامین D فراتر از سلامت استخوان عمل می‌کند؛ این ویتامین در تنظیم پاسخ‌های ایمنی و ستیز التهابی نقش دارد. التهاب مزمن سیستمیک یکی از مسیرهای شناخته‌شده‌ای است که به مقاومت به انسولین، اختلال در متابولیسم گلوکز و آسیب عروقی منجر می‌شود؛ در آزمایش‌های اپیدمیولوژیک، افرادی که سطح سرمی ویتامین D بالاتری داشتند، نشانگرهای التهابی پایین‌تری از خود بروز دادند که احتمال ارتباط با کاهش ریسک دیابت و بیماری قلبی را تقویت می‌کند.
منابع و روش‌های افزایش سطح ویتامین D
خورشید مؤثرترین منبع طبیعی ویتامین D است؛ قرار گرفتن متعادل در معرض نور خورشید باعث سنتز پوستی این ویتامین می‌شود، اما مقدار تولید به زمان روز، فصل، عرض جغرافیایی، رنگ پوست و استفاده از ضدآفتاب بستگی دارد. منابع غذایی شامل ماهی‌های چرب، زرده تخم‌مرغ، جگر و محصولات غنی‌شده و در صورت نیاز، مکمل‌های خوراکی هستند.
چه کسانی بیشتر به توجه نیاز دارند
افراد مسن، کسانی که پوست تیره‌تری دارند، افرادی که زمان کمی در فضای باز می‌گذرانند، بیمارانی با اضافه‌وزن یا اختلالات جذب چربی و کسانی که در عرض‌های جغرافیایی کم‌آفتاب زندگی می‌کنند معمولا در معرض کمبود قرار دارند و می‌توانند بیشترین بهره را از پایش و اصلاح سطح ویتامین D ببرند.
راهکارهای عملی برای بهره‌مندی ایمن
- اندازه‌گیری سطح سرمی 25(OH)D برای گروه‌های پرخطر و مشورت با پزشک درباره مکمل یا دوز مناسب؛
- قرارگیری معقول در آفتاب روزانه و افزودن منابع غذایی غنی یا مکمل تحت نظارت پزشک برای کسانی که دسترسی مناسب به نور خورشید ندارند. این ترکیبِ سنجش، تغذیه و قرارگرفتن متعادل در معرض نور خورشید بهترین مسیر برای افزایش احتمال بهره‌مندی از اثرات محافظتی ویتامین D است.
جمع‌بندی
ویتامین D بخشی از استراتژی پیشگیری چندجانبه در برابر دیابت و بیماری قلبی است، نه یک راه‌حل تنها؛ پایش سطح سرمی در گروه‌های پرخطر، توازن در قرارگیری در معرض آفتاب، تغذیه مناسب و در صورت نیاز استفاده از مکمل‌های تجویزی می‌تواند به کاهش نشانگرهای التهابی و در نهایت کاهش ریسک‌های متابولیک و قلبی کمک کند.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
About the Author
