اگر شبها بیخواب هستید بخوانید
بی‌خوابی مزمن و ارتباط آن با آلزایمر
مطالعات بالینی نشان می‌دهد بی‌خوابی مزمن خطر تجمع پروتئین‌های مضر مغزی مانند آمیلوئید‑بتا و تاو را افزایش می‌دهد و فرایند پاکسازی سموم مغزی در خواب را مختل می‌سازد. اختلال مزمن در خواب می‌تواند سرعت پیری شناختی را بالا ببرد و احتمال ابتلا به بیماری‌های دمانس از جمله آلزایمر را به‌طور معنی‌داری افزایش دهد.
چگونه بی‌خوابی مزمن حافظه و کارآیی ذهن را کاهش می‌دهد
خواب نقش محوری در تثبیت حافظه، پردازش اطلاعات و بازسازی سیناپس‌های مغزی دارد. محرومیت مداوم از خواب باعث افت تمرکز، کاهش توان یادگیری، کندی تصمیم‌گیری و افت انگیزش می‌شود و عملکرد شناختی را در فعالیت‌های روزمره تحت تأثیر قرار می‌دهد.
پیامدهای سلولی و پیری زودرس ناشی از بی‌خوابی مزمن
بی‌خوابی مزمن با افزایش آسیب سلولی و کاهش روند بازسازی بافتی همراه است؛ این وضعیت می‌تواند منجر به پیری زودرس در بافت‌ها، کاهش کارآیی سیستم عصبی و تضعیف توان ترمیمی بدن شود و فرایندهای التهابی مزمن را تشدید کند.
بیماری‌های جسمی مرتبط با بی‌خوابی مزمن
بی‌خوابی مزمن مجموعه‌ای از اختلالات متابولیک و قلبی‑عروقی را تشدید می‌کند؛ از جمله:
- افزایش خطر بیماری‌های قلبی‑عروقی و سکته به‌دلیل التهاب مزمن و افزایش کورتیزول؛
- بروز یا تشدید پرفشاری خون از طریق اختلال در کاهش طبیعی فشار خون طی خواب؛
- کاهش حساسیت به انسولین و افزایش ریسک دیابت نوع ۲؛
- تضعیف سیستم ایمنی، افزایش حساسیت به عفونت‌ها و کاهش پاسخ ایمنی به واکسن‌ها.
تأثیر بی‌خوابی مزمن بر سلامت روان و وزن
بی‌خوابی مزمن به‌صورت مستقیم با افسردگی، اضطراب و تشدید التهابات مزمن در بدن ارتباط دارد و می‌تواند سوخت‌وساز را تغییر دهد، اشتها را مختل کند و در برخی افراد به چاقی یا کاهش شدید وزن منجر شود.
راهکارهای اولیه برای افراد مبتلا به بی‌خوابی مزمن
برای کاهش آثار منفی بی‌خوابی مزمن، اصلاح بهداشت خواب و پیگیری پزشکی ضروری است. توصیه‌های پایه عبارت‌اند از تنظیم ساعت خواب، کاهش مصرف کافئین در عصر، ایجاد محیط خواب تاریک و خنک و مراجعه به پزشک جهت بررسی علل زمینه‌ای و انتخاب درمان‌های مناسب.
جمع‌بندی و ضرورت درمان فوری
بی‌خوابی مزمن فراتر از احساس خستگی است و به‌تدریج خطرات جدی قلبی، متابولیک، ایمنی و شناختی را افزایش می‌دهد؛ تشخیص به‌موقع و درمان هدفمند برای کاهش عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت ضروری است.
مجله پزشکی و سلامت دکتر خرم نژاد
About the Author
