زمان خوردن وعده‌ها به اندازه‌ی نوع غذا اهمیت دارد
پژوهش‌های تازه نشان می‌دهد که تنها انتخاب نوع غذا برای سلامت کافی نیست، بلکه زمان خوردن وعده‌های غذایی نیز نقشی کلیدی در بهبود متابولیسم، کیفیت خواب و کاهش خطر بیماری‌های مزمن دارد. این رویکرد علمی با عنوان «کرونوتغذیه» شناخته می‌شود.
کرونوتغذیه؛ تغذیه هماهنگ با ساعت زیستی بدن
کرونوتغذیه بر اساس ریتم شبانه‌روزی بدن عمل می‌کند؛ همان ساعتی که خواب، دمای بدن و سطح هوشیاری را تنظیم می‌کند. هماهنگ‌کردن وعده‌های غذایی با این ساعت زیستی می‌تواند:
- کیفیت خواب را بهبود دهد
- کنترل قند خون و فشار خون را تقویت کند
- خطر ابتلا به دیابت و چاقی را کاهش دهد
به گفته دکتر لیزا یانگ، متخصص تغذیه دانشگاه نیویورک، این هماهنگی حتی می‌تواند به کاهش خطر بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا نیز کمک کند.
کاهش بازه زمانی خوردن برای سلامت بیشتر
دکتر جان هاولی، مدیر مرکز عملکرد انسانی و متابولیسم دانشگاه کاتولیک استرالیا، تأکید می‌کند که اساس کرونوتغذیه در کوتاه‌تر کردن بازه زمانی خوردن در طول روز است. برای مثال، اگر فردی از ساعت ۷ صبح تا ۸ شب غذا می‌خورد (۱۳ ساعت)، بهتر است این بازه به ۱۰ تا ۱۱ ساعت کاهش یابد. این تغییر به‌ویژه برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ یا اضافه‌وزن مفید است.
او توضیح می‌دهد که این روش با «روزه‌داری متناوب» تفاوت دارد؛ چراکه هدف کرونوتغذیه حفظ ریتم طبیعی بدن است، نه ایجاد وقفه‌های طولانی در خوردن.
چرا نباید دیرهنگام غذا بخوریم؟
خوردن وعده‌های سنگین در ساعات پایانی شب می‌تواند متابولیسم بدن را مختل کند. در این زمان، سطح قند خون معمولاً بالاتر است و به دلیل استراحت بدن، مدت بیشتری در همین وضعیت باقی می‌ماند. خوردن شام زودتر، به کاهش سطح گلوکز شبانه کمک کرده و در بلندمدت خطر ابتلا به دیابت و چاقی را کاهش می‌دهد.
توصیه‌های عملی برای تنظیم وعده‌های غذایی
- بازه خوردن را به ۱۰ تا ۱۱ ساعت محدود کنید (مثلاً بین ۸ صبح تا ۷ عصر).
- از مصرف غذاهای پرچرب و پرکربوهیدرات در ساعات پایانی شب پرهیز کنید؛ در صورت نیاز، پروتئین سبک انتخاب کنید.
- وعده ناهار را حذف نکنید و وعده اصلی را به شب موکول نکنید.
- برنامه خواب منظم داشته باشید تا وعده‌ها با ساعت زیستی هماهنگ شوند.
آینده کرونوتغذیه در علم تغذیه
کارشناسان امیدوارند در آینده نزدیک، زمان‌بندی وعده‌های غذایی نیز به‌عنوان یک اصل علمی در دستورالعمل‌های جهانی تغذیه گنجانده شود. دکتر هاولی معتقد است که نادیده گرفتن این عامل در راهنماهای تغذیه‌ای، با توجه به شواهد موجود، دیگر قابل توجیه نیست.
جمع‌بندی: تنظیم زمان وعده‌های غذایی به اندازه انتخاب غذای سالم اهمیت دارد. محدود کردن بازه خوردن، زودتر صرف شام و هماهنگی وعده‌ها با ساعت زیستی می‌تواند کیفیت خواب، کنترل قند خون و سلامت متابولیک را به‌طور چشمگیری بهبود بخشد.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
About the Author
