254163
در آستانه فصول سرد سال ۲۰۲۵ و با تشدید تغییرات آبوهوایی، کشور شاهد گسترش بیسابقه یک موج جدید آنفلوانزا است که نگرانیهای جدی را در میان مسئولان بهداشتی و عموم جامعه برانگیخته است. این سویه جدید آنفلوانزا، که با قدرت سرایتپذیری بالا و تمرکز بیشتر بر گروه سنی کودکان و نوجوانان شناخته میشود، فشار فزایندهای را بر مراکز درمانی وارد کرده و لزوم اتخاذ تدابیر پیشگیرانه فوری را دوچندان ساخته است.
شتاب بیسابقه آنفلوانزا در کشور و بار سنگین بر مراکز درمانی
دادههای اخیر نشان میدهد که آنفلوانزا با سرعتی غیرمنتظره در حال گسترش در کشور است. قباد مرادی، رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، ضمن اشاره به شرایط اقلیمی و تهویه نامناسب محیطها، توضیح میدهد که در پاییز و زمستان، بهویژه در فضاهای بسته، امکان تکثیر و انتشار ویروسهای تنفسی نظیر آنفلوانزا، کووید۱۹ و سرماخوردگی افزایش مییابد. گزارشهای آزمایشگاهی نیز گویای سهم رو به رشد موارد مثبت آنفلوانزا در مقایسه با سایر ویروسهای تنفسی فصلی است.
این موج جدید که همزمان با سرمای زودرس و بازگشایی مدارس رخ داده، باعث افزایش چشمگیر مراجعات به مراکز درمانی شده است. مسئولان در برخی استانها مانند کرمانشاه و کهگیلویهوبویراحمد، مجبور به تعلیق یا مجازیکردن کلاسها شدند تا از سرعت انتشار ویروس آنفلوانزا کاسته شود. این تدابیر، اگرچه مقطعی هستند، اما ضرورت شکستن زنجیره انتقال را به وضوح نشان میدهند.
هشدارهای تخصصی: سویه جدید آنفلوانزا A/H3N2 و اهمیت پیشگیری
کارشناسان و متخصصان بیماریهای عفونی بر این باورند که مدیریت موج کنونی آنفلوانزا تنها با تشخیص صحیح، پرهیز از مصرف خودسرانه داروهای خطرناک و بازگشت به اصول ساده پیشگیری امکانپذیر است. محمدرضا صالحی، رئیس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی، خاطرنشان میکند که افراد مبتلا معمولاً از یک روز قبل از بروز علائم تا پنج تا هفت روز پس از شروع بیماری ناقل هستند. این بازه زمانی که در کودکان و افراد با نقص ایمنی طولانیتر است، نقطه اوج انتقال ویروس به شمار میرود.
یکی از نگرانیهای اصلی در این دوره، افزایش تجویز یا مصرف خودسرانه دگزامتازون است. صالحی با قاطعیت هشدار میدهد که این دارو نه تنها در کنترل آنفلوانزا نقشی ندارد، بلکه با سرکوب سیستم ایمنی میتواند بیماری را تشدید کرده و بیمار را در معرض عوارض جدی و حتی مرگبار قرار دهد. مصرف دگزامتازون باید تنها در شرایط بسیار خاص و با تشخیص پزشک متخصص صورت گیرد.
قباد مرادی درباره ویژگیهای ویروس آنفلوانزای امسال توضیح میدهد که این سویه تغییراتی نسبت به سال گذشته داشته و سه رفتار بارز دارد:
قدرت سرایتپذیری بالا: به سرعت انتشار پیدا میکند.
نوع سویه: از تیپ A و سابتیپ H3N2 است که در سطح جهان نیز در گردش است.
گروه هدف: کودکان ۵ تا ۱۴ سال را بیشتر از سایر گروههای سنی مبتلا میکند.
وی در مورد اثربخشی واکسنهای آنفلوانزا تأکید میکند که واکسنهای موجود، حتی اگر با سویههای در گردش تفاوتهای جزئی داشته باشند، همچنان ۷۰ تا ۸۰ درصد در پیشگیری از شکل شدید بیماری، بستری و جلوگیری از مرگ مؤثر هستند. وی همچنین بر رعایت نکات بهداشتی مانند شستوشوی مرتب دستها، استفاده از ماسک در اماکن پرجمعیت و تهویه مناسب محیطها به عنوان مهمترین اقدامات پیشگیرانه تأکید میکند.
آنفلوانزا در جهان و آمار نگرانکننده مرگ و میر در ایران
همزمان با اوجگیری موج آنفلوانزا در ایران، تجربه کشورهای دیگر نیز حاکی از گسترش سریع و شدید سویههای جدید این ویروس است. مرکز اروپایی کنترل و پیشگیری بیماریها (ECDC) و دفتر اروپایی سازمان جهانی بهداشت، از پاییز ۲۰۲۵ با موجی زودهنگام و فعالتر از آنفلوانزا در اروپا مواجه شدهاند که عامل اصلی آن نیز سویه (A (H3N2 است.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) تخمین میزند که آنفلوانزای فصلی هر ساله منجر به سه تا پنج میلیون مورد بیماری شدید و بین ۲۹۰ هزار تا ۶۵۰ هزار مرگ تنفسی در سراسر جهان میشود. در ایران نیز، موج اخیر آنفلوانزا با افزایش موارد فوت همراه بوده است. ثبت اولین مورد قطعی فوت ناشی از سویه جدید در هرمزگان و گزارش هفت مورد فوتی در یزد (که اغلب شامل سالمندان و بیماران زمینهای هستند)، هشدارهای مینو محرز، متخصص بیماریهای عفونی را تأیید میکند که این موج فعلی شدیدتر از امواج قبلی است و احتمال کشندگی دارد. این آمار نشاندهنده آسیبپذیری گروههای پرخطر از جمله سالمندان، کودکان خردسال، زنان باردار و افراد دارای بیماریهای مزمن است که باید در اولویت مراقبتها قرار گیرند.
مطالبه مردمی برای تعطیلی موقت: راهکاری برای مهار آنفلوانزا و آلودگی هوا؟
با توجه به وضعیت فعلی موج آنفلوانزا و همزمانی آن با آلودگی هوا در کلانشهرها، یک کارزار مردمی گسترده، خواستار تعطیلی سراسری و کوتاهمدت سه تا پنجروزه شده است. این کارزار با ارسال نامهای به رئیسجمهور و وزیر کشور، هدف خود را مهار شیوع آنفلوانزا، کاهش مواجهه مردم با هوای آلوده و فراهمکردن فرصت برای آمادهسازی بهتر سیستم درمانی اعلام کرده است.
برگزارکنندگان کارزار معتقدند که چنین اقدامی میتواند ضمن شکستن زنجیره انتقال ویروس آنفلوانزا، از بروز بحرانهای شدیدتر جلوگیری کرده و جان افراد پرخطر را حفظ کند. با این حال، کارشناسان تأکید دارند که تعطیلی بهتنهایی کافی نیست و اثر واقعی آن وابسته به اجرای همزمان مجموعهای از اقدامات پیشگیرانه شامل:
رعایت بهداشت فردی (شستوشوی مرتب دستها)
استفاده از ماسک در محیطهای شلوغ
تهویه مناسب فضاها
پوشش واکسیناسیون گسترده
است. بنابراین، کنترل مؤثر موج جدید آنفلوانزا نیازمند همکاری همهجانبه مردم، مسئولان و متخصصان است تا از گسترش بیشتر بیماری و پیامدهای ناگوار آن جلوگیری شود.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
مطالب مرتبط
- سقطهای غیرقانونی به تهدیدی جدی برای سلامت جسمی و روانی زنان در ایران تبدیل شدهاند
- گردش نگرانکننده اچآیوی در پاتوقهای بیابانی؛ هشداری جدی برای سلامت جامعه
- 🟢 اسپیرولینا: ۱۰ حقیقت علمی و ۵ عارضه جانبی که باید برای تقویت ایمنی و لاغری بدانید
- 🟢 اسپیرولینا: ۱۰ حقیقت علمی و ۵ عارضه جانبی که باید برای تقویت ایمنی و لاغری بدانید
About the Author
