در یک مطالعه تخصصی که توسط یکی از پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شد، میزان آلاینده‌های نیترات و نیتریت در ۳۰ برند پرمصرف آب بسته‌بندی در شهر تهران مورد ارزیابی قرار گرفت. این بررسی با هدف سنجش سلامت آب‌های بطری‌شده و مقایسه آن با استانداردهای ملی و بین‌المللی صورت گرفت.
اهمیت موضوع و دلایل انجام پژوهش
سعیده اسماعیلی، پژوهشگر این طرح، با اشاره به نقش حیاتی آب در سلامت انسان اظهار داشت: آب حدود ۶۵ تا ۷۵ درصد از وزن بدن انسان را تشکیل می‌دهد و کیفیت آن تأثیر مستقیمی بر سلامت عمومی دارد. طبق آمارهای جهانی، سالانه بیش از ۱.۸ میلیون نفر در اثر بیماری‌های مرتبط با آب جان خود را از دست می‌دهند؛ آماری که نشان‌دهنده ضرورت توجه به کیفیت آب آشامیدنی است.
با توجه به مشکلاتی نظیر کیفیت پایین آب شبکه‌های توزیع، کمبود منابع آب شرب و سهولت دسترسی به آب‌های بسته‌بندی، مصرف این نوع آب‌ها در میان مردم افزایش یافته است. اما نگرانی‌هایی در خصوص وجود آلاینده‌هایی مانند نیترات و نیتریت در این محصولات وجود دارد که می‌تواند سلامت مصرف‌کنندگان را تهدید کند.
نتایج بررسی و تحلیل آماری
در این پژوهش، نمونه‌هایی از آب‌های معدنی و آشامیدنی بسته‌بندی شده در دو فصل تابستان و زمستان جمع‌آوری و مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان داد که:
- غلظت نیترات در آب‌های آشامیدنی بسته‌بندی شده بیشتر از آب‌های معدنی است و این میزان در طول سال تقریباً ثابت باقی می‌ماند.
- میزان نیتریت در فصل تابستان نسبت به زمستان افزایش داشته و در آب‌های آشامیدنی بسته‌بندی شده بیشتر از آب‌های معدنی مشاهده شده است.
- در برخی موارد، غلظت نیتریت از حد مجاز فراتر رفته، هرچند که به‌طور کلی خطرات سلامتی ناشی از این آلاینده‌ها در محدوده قابل قبول قرار دارد.
چالش‌های برچسب‌گذاری و پیشنهادات آینده
یکی از نکات قابل توجه در این مطالعه، عدم انطباق اطلاعات درج‌شده روی برچسب بطری‌ها با نتایج آزمایشگاهی بود. به‌طور مشخص، در ۶۵ درصد از نمونه‌ها میزان نیترات و در ۳۵ درصد میزان نیتریت بیشتر از مقدار اعلام‌شده روی برچسب‌ها بود. این اختلاف نشان می‌دهد که اطلاعات شیمیایی درج‌شده روی محصولات همیشه قابل اعتماد نیستند و نیاز به نظارت دقیق‌تری از سوی نهادهای مسئول وجود دارد.
اسماعیلی در پایان پیشنهاد کرد که مطالعات گسترده‌تری در آینده انجام شود تا صحت اطلاعات درج‌شده روی برچسب‌های آب‌های بسته‌بندی تأیید شده و استانداردهای کیفی این محصولات ارتقاء یابد.
این پژوهش بار دیگر اهمیت نظارت دقیق بر کیفیت آب‌های بسته‌بندی و لزوم شفاف‌سازی اطلاعات محصولات مصرفی را یادآور می‌شود؛ موضوعی که مستقیماً با سلامت عمومی جامعه در ارتباط است.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
