مطالعات جدید نشان می‌دهند ارتباطی مستقیم بین مصرف غذاهای فوق‌العاده فرآوری‌شده و ابتلا به آرتروز زانو وجود دارد. این غذاها، که شامل بسیاری از محصولات آماده و بسته‌بندی شده‌ی موجود در بازار می‌شوند، با افزایش چربی درون عضلانی ران، عامل اصلی پیشرفت آرتروز، مرتبط هستند. این یافته‌ها در کنگره سالانه انجمن رادیولوژی آمریکای شمالی ارائه شده‌اند.
طبق گزارش نیویورک پست و دیگر مطالعات، مواد غذایی بسیار فرآوری شده مانند تنقلات، نوشابه‌های شیرین، نان‌های صنعتی، و جایگزین‌های گوشتی، با چاقی، دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، افسردگی و حتی زوال عقل مرتبطند. حتی خطر مرگ زودرس نیز در ارتباط با مصرف بالای این گونه مواد غذایی گزارش شده است.
آرتروز زانو، شایع‌ترین نوع آرتریت، به دلیل فرسایش غضروف محافظ در مفاصل ایجاد میشود. افزایش وزن، فشار قابل توجهی بر روی مفاصل زانو وارد کرده و خطر ابتلا به آرتروز را تشدید می‌کند. هر کیلوگرم اضافه وزن، فشار 4 تا 6 برابری را بر روی مفاصل زانو اعمال می‌کند. متخصصین ارتوپدی، از جمله دکتر ونی کی آگاروال، متخصص جراحی مفصل ران و زانو در مرکز پزشکی NYU Langone ، بر این موضوع تاکید دارند.
تحقیقات اخیر با تمرکز بر تاثیر رژیم غذایی بر چربی درون عضلانی ران، از طریق تصویربرداری ام‌آرآی، ارتباط مستقیمی بین مصرف غذاهای فوق‌العاده فرآوری‌شده و افزایش این چربی را نشان می‌دهند. این مطالعه که به سرپرستی زهرا آکایا انجام شده است، اولین مطالعه‌ای است که از تکنیک ام‌آرآی برای بررسی ارتباط بین کیفیت عضلات و رژیم غذایی استفاده می‌کند.
در این پژوهش، داده‌های 666 فرد (455 مرد و 211 زن) با میانگین سنی 60 سال و شاخص توده بدنی 27 (حدود اضافه وزن) مورد بررسی قرار گرفت. حدود 40 درصد از رژیم غذایی این افراد در طول سال گذشته از مواد غذایی فوق‌العاده فرآوری‌شده تشکیل می‌شده است. نتایج نشان می‌دهد صرف نظر از میزان کالری دریافتی و فعالیت ورزشی، مصرف بیشتر غذاهای فوق‌العاده فرآوری‌شده باعث افزایش چربی درون عضلانی ران و در نتیجه افزایش خطر آرتروز میشود.
در حالی که عواملی مانند سن و ژنتیک در ابتلا به آرتروز نقش دارند و قابل کنترل نیستند، اما می‌توان با اصلاح رژیم غذایی و کاهش مصرف غذاهای فوق‌العاده فرآوری‌شده، که شامل کنسروها، غذاهای آماده، غلات شیرین و نوشابه‌های گازدار میشود، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد. این غذاها غالباً سرشار از قند، چربی، و نمک بوده و فاقد ویتامین و فیبر هستند.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
