“`html
فرهنگستان علوم پزشکی ایران در بیانیه‌ای، به چالش‌های نظام دارویی کشور و راهکارهای برون رفت از آن اشاره کرد. این بیانیه، تمرکز بر اجرای کامل قانون برنامه هفتم توسعه و سیاست‌های کلی سلامت را برای حل مشکلات حوزه دارو ضروری دانسته است. یکی از محورهای اصلی این بیانیه، بازگشت به نظام دارویی ملی (طرح ژنریک) و جلوگیری از افزایش بی‌رویه هزینه‌های دارویی برای بیماران است. سال‌هاست که اجرای موفقیت‌آمیز این طرح، با چالش‌های جدی مواجه شده است.
سیاست‌های کلان نظام سلامت در بسیاری از کشورها، بر استفاده از داروهای ژنریک با قیمت پایین‌تر تمرکز دارد. در اروپا، سهم داروهای ژنریک بسیار بالا بوده و منجر به کاهش هزینه‌های دارویی شده است. اما در ایران، با گسترش داروخانه‌های تک نسخه‌ای و فعالیت شرکت‌های دارویی تحت لیسانس، استفاده از داروهای برند و برند-ژنریک افزایش یافته است. این امر باعث سردرگمی بیماران و افزایش هزینه‌های درمان شده است.
کاهش سهم داروهای ژنریک از 69 درصد به 50 درصد در طی یک دهه، نشان دهنده‌ی روند نگران کننده‌ای است. بی‌توجهی به نظام دارویی ملی، بار مالی سنگینی را بر دوش بیماران و سیستم بیمه گذاشته است. این وضعیت، عدالت در دسترسی به دارو را به خطر انداخته و نظام سلامت را با بحران جدی مواجه کرده است.
بیانیه، عوامل متعددی را در ایجاد این بحران دخیل می‌داند، از جمله: اعطای مجوزهای بی‌رویه به داروخانه‌ها، تفاوت درآمدی بین بخش‌های دولتی و خصوصی، و نیازهای القایی ناشی از تبلیغات دارویی. فرهنگستان علوم پزشکی، برای حل این بحران، راهکارهای مشخصی را پیشنهاد می‌دهد.
از جمله پیشنهادات کلیدی عبارتند از: اجبار تولید و عرضه تمام داروها با نام ژنریک، نظارت دقیق سازمان غذا و دارو بر کیفیت داروهای ژنریک، ارتقای معیارهای کیفی برای تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان دارو، نسخه نویسی صرفاً بر اساس نام ژنریک، ممنوعیت واردات داروهای مشابه داخلی، جلوگیری از تبلیغات دارویی که تقاضای القایی ایجاد می‌کند، نظارت بر تعارض منافع در سیاست‌گذاری‌های دارویی، و برخورد جدی با تخلفات در تولید، واردات و تجویز دارو.
همچنین، بیانیه به اهمیت تشکیل یک کمیته‌ی عالی برای تجویز و مصرف منطقی دارو، تدوین راهنماهای بالینی بر اساس استانداردهای بین‌المللی، آموزش و فرهنگ‌سازی در زمینه‌ی مصرف منطقی دارو، و انحلال داروخانه‌ها و شرکت‌های وارداتی داروهای تک نسخه‌ای اشاره می‌کند. بهبود ارتباطات بین رشته‌ای پزشکی و داروسازی و بهبود سواد سلامت جامعه نیز از دیگر راهکارهای پیشنهادی است.
بیانیه در خاتمه تأکید می‌کند که اجرای کامل قانون برنامه هفتم توسعه و سیاست‌های کلی سلامت، تنها راه نجات نظام سلامت از بحران کنونی است.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
“`