253464
پیشرفت‌های خیره‌کننده در حوزه هوش مصنوعی (AI) باعث شده است که این فناوری به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی روزمره تبدیل شود و بسیاری از افراد برای حل مسائل و کسب اطلاعات به آن مراجعه کنند. اما در حیطه حساس و حیاتی سلامت، متخصصان پزشکی با دلایل محکم، نسبت به اتکا به هوش مصنوعی برای تشخیص پزشکی و ارائه مشاوره پزشکی هشدار جدی می‌دهند. این احتیاط، پس از رویدادهای اخیر که نشان‌دهنده خطرات بالقوه تشخیص‌های نادرست توسط هوش مصنوعی در پزشکی است، بیش از پیش پررنگ شده است.
حادثه‌ای در آمریکا، زنگ خطر برای تشخیص پزشکی با هوش مصنوعی
اخیراً حادثه‌ای نگران‌کننده در ایالات متحده، جامعه پزشکی را به تکاپو انداخته است. در این مورد، یک مرد ۶۰ ساله پس از دریافت مشاوره پزشکی نادرست از سوی یک سیستم هوش مصنوعی، دچار اضطراب شدید و سردرگمی شد. هوش مصنوعی با تکیه بر داده‌های موجود، یک بیماری رایج را برای وی تشخیص داده بود، در حالی که این فرد به یک بیماری بسیار نادر مبتلا بود. این اشتباه در تشخیص بیماری، نگرانی‌های جدی را در مورد احتمال ارائه اطلاعات گمراه‌کننده و نادرست توسط هوش مصنوعی در عرصه پزشکی و درمان برانگیخته است.
محدودیت‌ها و چالش‌های هوش مصنوعی در طبابت
با وجود مزایای بالقوه مشاوره پزشکی آنلاین و استفاده از هوش مصنوعی برای بررسی علائم، معایب قابل توجهی وجود دارد که متخصصان بر آن‌ها تاکید می‌کنند. بزرگترین دغدغه، خطاهای احتمالی در تشخیص پزشکی است. پزشکان انسانی، برخلاف هوش مصنوعی، علاوه بر دانش فنی، از هوش هیجانی، درک بافتار فردی بیمار و توانایی تفسیر علائم غیرکلامی برخوردارند.
برخی از مهم‌ترین محدودیت‌های هوش مصنوعی در طبابت عبارتند از:
ناتوانی در درک زمینه فردی و تاریخچه پیچیده بیماران: هوش مصنوعی قادر به تحلیل جامع و یکپارچه سوابق پزشکی، عوامل محیطی، سبک زندگی و شرایط روحی روانی منحصربه‌فرد هر بیمار نیست.
کمبود تجربه بالینی و قضاوت اخلاقی: تصمیم‌گیری‌های پیچیده پزشکی اغلب نیازمند قضاوت بالینی عمیق، شهود و درک ملاحظات اخلاقی هستند که در توانایی‌های فعلی هوش مصنوعی نمی‌گنجد.
نگرانی‌های اخلاقی و حریم خصوصی داده‌ها در کاربرد هوش مصنوعی پزشکی
فراتر از دقت در تشخیص پزشکی، به کارگیری هوش مصنوعی در حوزه سلامت سوالات اخلاقی عمیق و نگرانی‌های جدی در مورد حریم خصوصی داده‌ها را مطرح می‌کند. به اشتراک‌گذاری اطلاعات پزشکی بسیار حساس با سیستم‌های هوش مصنوعی، همواره با ریسک‌هایی همراه است. احتمال نقض حریم خصوصی داده‌ها یا سوءاستفاده از اطلاعات سلامت شخصی، یک تهدید دائمی به شمار می‌رود. علاوه بر این، نبود ارتباط انسانی در مشاوره پزشکی با هوش مصنوعی می‌تواند به پیامدهای زیر منجر شود:
افزایش اضطراب و نگرانی‌های غیرضروری در بیماران به دلیل عدم درک کامل یا ارائه اطلاعات ناقص.
تأخیر در دریافت مراقبت‌های پزشکی مناسب، زیرا اتکاء بیش از حد به خودتشخیصی آنلاین یا توصیه‌های هوش مصنوعی می‌تواند مانع مراجعه به‌موقع به متخصص شود.
آینده هوش مصنوعی در پزشکی: ابزاری برای تقویت، نه جایگزین پزشک
با وجود هشدارهای مهم فوق، کارشناسان اذعان دارند که هوش مصنوعی پتانسیل عظیمی به عنوان یک ابزار قدرتمند برای یاری رساندن به متخصصان مراقبت‌های بهداشتی دارد و هرگز قرار نیست جایگزین آن‌ها شود. هوش مصنوعی پزشکی، در صورت ادغام مسئولانه و اخلاقی، می‌تواند مزایای چشمگیری ارائه دهد:
تحلیل داده‌های پزشکی حجیم: قادر است حجم وسیعی از اطلاعات پزشکی را پردازش کرده، الگوهای پنهان را شناسایی کند و به پیشبرد تحقیقات کمک شایانی نماید.
افزایش کارایی عملیاتی: بهینه‌سازی فرآیندهای اداری، مدیریت پرونده‌های بیماران و تخصیص منابع در مراکز درمانی از جمله کاربردهای کارآمد هوش مصنوعی است.
ابزارهای تشخیصی پیشرفته: کمک به رادیولوژیست‌ها در شناسایی ناهنجاری‌ها در تصاویر پزشکی یا یاری به پاتولوژیست‌ها در تجزیه و تحلیل نمونه‌های بافتی، هوش مصنوعی را به "چشمی دوم" برای متخصصین تبدیل می‌کند.
در نهایت، با وجود توسعه روزافزون هوش مصنوعی، نقش آن در طبابت مستقیم و مشاوره پزشکی برای بیماران باید با احتیاط فراوان مورد ارزیابی قرار گیرد. تاکید جامعه پزشکی بر این است که هوش مصنوعی یک مکمل ارزشمند برای پزشکان است که می‌تواند به آن‌ها در ارائه مراقبت‌های بهتر کمک کند، اما هرگز نمی‌تواند جایگزین دانش، تجربه، همدلی و قضاوت بالینی یک متخصص انسانی شود. سلامت بیماران در گروی ترکیبی از فناوری‌های نوین و لمس انسانی در مراقبت‌های پزشکی است.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
مطالب مرتبط
- عضو کمیسیون بهداشت مجلس: بحران کمبود پرستار فقط با رویکرد منطقه‌ای و حل مشکلات معیشتی پرستاران مرتفع می‌شود
- ایران در چهار دهه گذشته موفق به کاهش چشمگیر نرخ مرگ‌ومیر نوزادان شد
- معاینه چشم دیابتی‌ها: گامی حیاتی برای حفظ بینایی و شکست تهدید خاموش
- رزماری زخم‌ها را بهبود می‌بخشد و جای آن‌ها را محو می‌کند؛ تایید علمی یک باور قدیمی
About the Author
