240597
نتایج یک مطالعه گسترده نشان میدهد که سطح کافی ویتامین D در بدن مادران طی سه ماهه دوم و سوم بارداری، نقشی حیاتی در کاهش چشمگیر خطر پوسیدگی دندان کودکان ایفا میکند. این یافته جدید، دریچهای تازه به سوی راهبردهای پیشگیرانه برای ارتقای سلامت دهان و دندان در نسلهای آینده گشوده است.
پوسیدگی دندان کودکان: چالشی جهانی با راهحلی پیشگیرانه
پوسیدگی دندان کودکان که اغلب با نام "کرمخوردگی دندان" شناخته میشود، یکی از رایجترین مشکلات سلامت در سنین پایین است. این عارضه میتواند به حفرههای دندانی، از دست رفتن سطح دندان، نیاز به پرکردن و حتی عفونتهای جدی منجر شود. عواقب آن فراتر از درد جسمی است و شامل اختلال در تغذیه، مشکلات تکلمی، تأثیر منفی بر عملکرد تحصیلی و افزایش قابل توجه هزینههای درمانی برای خانوادهها و سیستمهای بهداشتی میشود. آمارهای جهانی نشان میدهد شیوع پوسیدگی دندان در کودکان زیر ۳ سال حدود ۲۳.۸ درصد و در سنین ۳ تا ۶ سال به حدود ۵۷.۳ درصد میرسد. در برخی مناطق مانند چین، این آمار در کودکان ۵ ساله تا ۷۱.۹ درصد نیز گزارش شده است که ابعاد جدی این چالش را آشکار میسازد. این ارقام تأکیدی بر نیاز مبرم به شناسایی و اجرای راهکارهای پیشگیرانه موثر است.
نقش حیاتی ویتامین D در سلامت دهان و دندان کودکان: از جنینی تا خردسالی
تشکیل و مینرالیزه شدن ساختار دندانها روندی پیچیده است که از دوران جنینی آغاز میشود. هفتههای ۱۳ تا ۱۷ بارداری، نقطهای کلیدی برای شروع مینرالیزه شدن دندانهای جلوی فک بالا به شمار میرود و بیشتر دندانهای شیری از سه ماهه دوم تا سوم بارداری شروع به استحکامیابی میکنند. ویتامین D در این فرآیند نقشی محوری دارد. این ویتامین با تنظیم سطوح کلسیم و فسفات در بدن، به تشکیل مینای دندان کمک کرده و پس از رویش دندانها نیز در فرآیند بازسازی و مینرالیزه شدن مجدد آنها موثر است. وجود گیرندههای ویتامین D در سلولهای تشکیلدهنده مینا (آملوبلاستها) و عاج (ادونتوبلاستها) نشاندهنده اهمیت بیولوژیکی این ماده در ساختار مستحکم دندان است. علیرغم توصیههای پزشکی مبنی بر حفظ سطح ویتامین D بالای ۳۰ نانوگرم در میلیلیتر در دوران بارداری، کمبود این ویتامین در بین زنان باردار همچنان یک معضل شایع جهانی است.
جزئیات مطالعه جدید درباره ارتباط ویتامین D مادران و پوسیدگی دندان کودکان
یک مطالعه جامع با عنوان «سطح ویتامین D در دوران بارداری و پوسیدگی دندان در فرزندان» که در مجله معتبر JAMA Network Open به چاپ رسید، به بررسی دقیق این ارتباط پرداخت.
جامعه آماری: ۴,۱۰۹ جفت مادر و کودک از استان ژجیانگ چین.
روش اندازهگیری: سطح پلاسمایی ۲۵-هیدروکسی ویتامین D در هر سه سه ماهه بارداری مادران اندازهگیری شد.
معیار پوسیدگی: پوسیدگی دندان بر اساس وجود دندانهای خراب، از دست رفته یا پرشده در دندانهای شیری تا سن ۷۱ ماهگی کودکان ارزیابی شد.
یافتههای اولیه: ۹۶۰ کودک دچار پوسیدگی دندان اولیه بودند، در حالی که ۳,۱۴۹ کودک از سلامت دندانی برخوردار بودند.
تحلیلهای اپیدمیولوژیک نشان داد که مادران دارای کودکانی با پوسیدگی دندان، در سه ماهه دوم و سوم بارداری، به طور معنیداری سطوح ویتامین D پایینتری داشتند. جالب آنکه، این تفاوت در سه ماهه اول بارداری مشاهده نشد. این نتایج تأکید میکند که دوره میانی و پایانی بارداری، زمانی حیاتی برای تأمین ویتامین D کافی به منظور پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکان است. پیگیری وضعیت سلامت دندان کودکان از سن ۱ تا ۶ سال نیز این روند را تأیید کرد و ارتباط معکوس بین سطح ویتامین D مادر در دوران بارداری و خطر و شدت پوسیدگی دندان کودکان را به وضوح نشان داد.
توصیههای کلیدی برای تأمین ویتامین D کافی در دوران بارداری و پیشگیری از پوسیدگی دندان
با توجه به نتایج این پژوهش، تأمین ویتامین D کافی در دوران بارداری، به ویژه از سه ماهه دوم به بعد، میتواند یک راهکار موثر و کمهزینه برای کاهش خطر پوسیدگی دندان در کودکان باشد. مادران باردار میتوانند از طریق:
قرار گرفتن ایمن در معرض نور خورشید: تحت نظر پزشک و با رعایت نکات ایمنی برای جلوگیری از آسیبهای پوستی.
رژیم غذایی غنی از ویتامین D: مصرف ماهیهای چرب مانند سالمون و ساردین، زرده تخممرغ، و مواد غذایی غنیشده با ویتامین D.
مصرف مکملهای ویتامین D: تحت نظر پزشک متخصص، به خصوص در مواردی که تشخیص کمبود داده میشود.
این اقدامات نه تنها به سلامت دندانهای کودک کمک میکند، بلکه نقش مهمی در سلامت کلی استخوانها و سیستم ایمنی مادر و جنین دارد. بنابراین، گنجاندن بررسی و تنظیم سطح ویتامین D در برنامههای مراقبتهای دوران بارداری، از اهمیت بالایی برخوردار است و میتواند به بهبود قابل توجه سلامت نسلهای آینده کمک کند.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
مطالب مرتبط
- تغذیه هوشمندانه بارداری؛ مغزهای خوراکی ضامن سلامت مادر و جنین میشوند
- کارشناسان سلامت تاکید میکنند: مدیریت خودارضایی کودکان، گامی مهم در تربیت جنسی سالم فرزندان است
- پژوهش بینالمللی آشکار کرد: قدرتهای نادیدهگرفتهشده ADHD در بهبود سلامت روان بزرگسالان نقش کلیدی دارند
- طب سنتی ایران پرده از رازهای سفیدی مو برمیدارد: از بلغم تا راهکارهای تغذیهای
About the Author
