زخم‌های کوچک دهان؛ هشدار جدی سرطان
سرطان دهان؛ بیماری خاموش با علائم اولیه پنهان
سرطان دهان یکی از بیماری‌های جدی و تهدیدکننده سلامت است که اغلب بدون علائم واضح آغاز می‌شود. به گفته محمد شیرخدا، فوق تخصص جراحی سرطان، حتی زخم‌های کوچک یا لکه‌های سفید و قرمز در مخاط دهان می‌توانند هشدار اولیه این بیماری باشند. سرطان دهان معمولاً در بافت‌های زبان، لثه و سقف دهان شکل می‌گیرد و در صورت عدم درمان به موقع، قادر است به اندام‌هایی مانند گردن، ریه و کبد سرایت کند.
آغاز سرطان دهان از تغییرات سلولی ساده
این بیماری در مراحل اولیه با تغییرات سلولی کوچک آغاز می‌شود. ابتدا سلول‌ها دچار افزایش غیرطبیعی تقسیم (هایپرپلازی) می‌شوند، سپس شکل غیرعادی به خود می‌گیرند و در نهایت به سلول‌های سرطانی تبدیل می‌شوند که توانایی حمله به سایر بافت‌ها را دارند.
عوامل خطر سرطان دهان
مهم‌ترین عوامل افزایش‌دهنده خطر ابتلا به سرطان دهان عبارتند از:
- مصرف دخانیات مانند سیگار، قلیان، تریاک و ماری‌جوانا
- نوشیدنی‌های الکلی که به‌طور مستقیم مخاط دهان را آسیب می‌زنند
این مواد با تحریک سلول‌های مخاطی دهان، زمینه را برای بروز تغییرات سرطانی فراهم می‌کنند.
اهمیت تشخیص زودهنگام
آگاهی از علائم اولیه می‌تواند شانس درمان موفق را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. زخم‌های دهانی که بیش از سه هفته بهبود نمی‌یابند، لکه‌های سفید یا قرمز غیرعادی و ورم‌های مداوم باید جدی گرفته شوند. در صورت مشاهده چنین تغییراتی، مراجعه فوری به پزشک و انجام آزمایش‌های دقیق ضروری است. نمونه‌برداری از بافت دهان یکی از روش‌های اصلی تشخیص سرطان دهان در مراحل اولیه است.
روش‌های درمان سرطان دهان
درمان این بیماری معمولاً ترکیبی از جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی است. هرچند این روش‌ها می‌توانند توده‌های سرطانی را از بین ببرند، اما عوارضی مانند تغییر شکل صورت، مشکلات بلع و اختلال در تنفس ممکن است رخ دهد. در مراحل پیشرفته‌تر، درمان دشوارتر شده و احتمال بهبودی کاهش می‌یابد.
پیشگیری؛ راهی ساده‌تر از درمان
پیشگیری از سرطان دهان بسیار آسان‌تر از درمان آن است. پرهیز از مصرف دخانیات و الکل، رعایت بهداشت دهان و دندان و انجام معاینات دوره‌ای دندانپزشکی از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه محسوب می‌شوند. این اقدامات می‌توانند خطر ابتلا به سرطان دهان را به میزان قابل توجهی کاهش دهند.
جمع‌بندی
زخم‌های کوچک دهان اگر بیش از چند هفته باقی بمانند، نباید نادیده گرفته شوند. تشخیص زودهنگام سرطان دهان می‌تواند جان بیماران را نجات دهد و کیفیت زندگی آنان را حفظ کند. توجه به علائم هشداردهنده و پرهیز از عوامل خطر، کلید اصلی پیشگیری از این بیماری خاموش اما خطرناک است.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
About the Author
