سنگهای کلیوی بلورهای سختی هستند که در کلیهها تشکیل میشوند. این بلورها از مواد معدنی و نمکهایی تشکیل میشوند که در ادرار تجمع یافتهاند. اکثر افراد بین 30 تا 50 سالگی به این عارضه دچار میشوند، اما میتواند در هر سنی رخ دهد و در صورت عدم درمان، عوارض جدی به دنبال خواهد داشت.
حدود نیمی از کسانی که یک بار سنگ کلیه را تجربه میکنند، احتمالاً دوباره به آن مبتلا خواهند شد. تشکیل سنگ کلیه به عواملی چون کم آبی بدن، رژیم غذایی نامناسب و سابقه خانوادگی بستگی دارد.
عوامل خطر و پیشگیری از سنگ کلیه:
مصرف مایعات به اندازه کافی، به خصوص آب، کلید اصلی پیشگیری است. حداقل 2.5 لیتر آب در روز باعث رقیق شدن ادرار و جلوگیری از تشکیل بلورها میشود. نوشیدنیهای گازدار شیرین و نوشابهها خطر را افزایش میدهند و باید از مصرف آنها پرهیز شود.
رژیم غذایی نقش مهمی ایفا میکند. کاهش مصرف سدیم (نمک)، محدود کردن غذاهای غنی از اگزالات (مانند اسفناج و شکلات تلخ) و پورین (مانند گوشت قرمز و جگر) میتواند مفید باشد. در مقابل، مصرف کلسیم از طریق منابع غذایی مانند لبنیات و سبزیجات برگ سبز، میتواند از تشکیل سنگ جلوگیری کند، زیرا کلسیم به اگزالات متصل شده و از جذب آن جلوگیری میکند.
حفظ تعادل اسید و باز در بدن نیز مهم است. نوشیدن آبلیمو یا نوشیدنیهای حاوی سیترات میتواند به این امر کمک کند. فعالیت بدنی منظم و حفظ وزن سالم نیز میتواند در پیشگیری موثر باشد.
علائم سنگ کلیه:
گاهی اوقات، سنگ کلیه بدون ایجاد هیچ علامتی دفع میشود. اما در بسیاری از موارد، علائم زیر بروز میکند:
* درد شدید در پهلو یا پشت، اغلب به صورت حملهای و شدید.
* انتشار درد به سمت شکم و کشاله ران.
* درد هنگام ادرار.
* تغییر رنگ ادرار به قرمز، صورتی یا قهوهای (به دلیل وجود خون).
* ادرار کدر یا بدبو (نشانه عفونت).
* تهوع و استفراغ.
* نیاز مکرر به ادرار کردن.
* تب و لرز (نشانه عفونت).
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. به ویژه اگر درد شدید، همراه با تب یا تهوع باشد، یا خون در ادرار مشاهده شود، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
توجه: اطلاعات ارائه شده در این متن صرفاً جنبه اطلاعرسانی دارد و جایگزین مشاوره پزشکی نیست. برای تشخیص و درمان سنگ کلیه، همیشه به پزشک مراجعه کنید.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
