“`html
وضعیت تغذیه در خراسان شمالی زنگ خطری جدی برای سلامت مردم به صدا درآورده است. گسترش روزافزون فست‌فودها، کافه‌ها و مراکز فروش غذاهای آماده، نگرانی‌های کارشناسان سلامت را دوچندان کرده است. آمارها نشان می‌دهند که میزان سوءتغذیه در این استان چهار برابر استانداردهای جهانی است. این سوءتغذیه به‌ویژه در کودکان و میانسالان، منجر به افزایش قابل توجه بیماری‌های قلبی عروقی، فشار خون بالا، چاقی و دیابت شده است. حتی بیماری‌هایی مانند تب مالت نیز در این استان شیوع چشمگیری پیدا کرده است.
پویش ملی تغذیه سالم که از ۱۷ تا ۳۰ آذرماه با شعار «روغن مناسب، غذای سالم، خانواده سالم» برگزار شد، تلاشی برای افزایش آگاهی عمومی در مورد تغذیه صحیح و اصلاح باورهای نادرست پیرامون روغن‌ها و چربی‌هاست. این پویش به دنبال کاهش بیماری‌های غیر واگیر مانند چاقی، بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان است.
برخی از شاخص‌های تغذیه‌ای استان خراسان شمالی بسیار نگران‌کننده است. به گفته‌ی مسئولان بهداشت، افزایش وزن و چاقی در کودکان، همراه با کوتاه‌قدی، نشان از سوءتغذیه گسترده در این گروه سنی دارد. همچنین، ۶۵ درصد از جمعیت میانسال استان (۳۰ تا ۵۹ سال) دچار اضافه وزن یا چاقی هستند. این مسئله عامل اصلی بسیاری از بیماری‌های غیر واگیر و مرگ و میر زودرس است.
توزیع گسترده محصولات غذایی ناسالم و فرآوری شده در بازار، یکی دیگر از چالش‌های جدی استان است. روغن‌کشی‌های غیربهداشتی در مغازه‌ها، استفاده از روغن‌های سوخته در تهیه‌ی غذاهای آماده و مصرف شیرهای فله‌ای با بار میکروبی بالا، از دیگر عوامل تهدید کننده‌ی سلامت مردم این استان محسوب می‌شوند. حتی تاپیگ‌های پیتزا که حاوی اسیدهای چرب ترانس مضر هستند، به وفور در فست‌فودها یافت می‌شوند.
مسئولان بهداشتی بر اهمیت آموزش و فرهنگ‌سازی در خصوص تغذیه سالم تاکید دارند. تولید و توزیع منابع آموزشی از جمله کتاب‌هایی در مورد روغن‌ها و چربی‌ها، بهبود دسترسی به مشاوران تغذیه و برگزاری دوره‌های آموزشی برای اقشار مختلف جامعه از جمله اقدامات در دست انجام است. همچنین، افزایش تعداد کارشناسان تغذیه روستایی و ارائه خدمات رایگان در قالب نظام ارجاع از دیگر برنامه‌های در دست اجرا است.
مطالعات نشان می‌دهد که ۳۸ درصد از جمعیت بالای ۳۰ سال استان از فشار خون بالا رنج می‌برند. این رقم از میانگین کشوری بالاتر است. همچنین، حدود ۱۴ درصد جمعیت بالای ۳۰ سال مبتلا به دیابت هستند و این عدد با توجه به سبک زندگی غالب، در حال افزایش است. مصرف ناکافی میوه، سبزیجات و لبنیات نیز به‌ویژه در بین نوجوانان و جوانان، نگرانی‌های جدی را به همراه دارد. تحرک کم در بین ۵۰ درصد جمعیت نیز بر وخامت اوضاع افزوده است.
با وجود آگاهی نسبی مردم در مورد فواید روغن زیتون و روغن کانولا، الگوی تغذیه ناسالم و مصرف نامناسب روغن‌ها، به‌ویژه در ارتباط با شیوع بالای چاقی در جمعیت بالای ۱۸ سال (۶۵ درصد)، وضعیت نگران‌کننده‌ای را در استان خراسان شمالی به وجود آورده است. این پرسش مطرح می‌شود که چرا با وجود هشدارهای مکرر، گسترش فست‌فودها و غذاهای آماده هنوز ادامه دارد.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
“`