همزمان با هفته جهانی تغذیه با شیر مادر، سازمان جهانی بهداشت (WHO) و صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) در بیانیه‌ای مشترک نسبت به کاهش نرخ تغذیه انحصاری نوزادان با شیر مادر هشدار دادند. طبق آمار منتشرشده، تنها ۴۸ درصد نوزادان زیر شش ماه در سراسر جهان به طور کامل از شیر مادر تغذیه می‌شوند؛ رقمی که فاصله قابل‌توجهی با هدف ۶۰ درصدی تعیین‌شده برای سال ۲۰۳۰ دارد.
شیر مادر؛ نخستین واکسن طبیعی برای نوزادان
در این بیانیه که به امضای تدروس آدهانوم قبریسوس، مدیرکل WHO، و کاترین راسل، مدیر اجرایی یونیسف رسیده، بر اهمیت حیاتی تغذیه با شیر مادر در رشد، سلامت و بقای نوزادان تأکید شده است. این دو مقام بین‌المللی شیر مادر را «اولین واکسن» کودک دانسته‌اند که نقش مؤثری در محافظت از نوزاد در برابر بیماری‌هایی مانند اسهال و ذات‌الریه ایفا می‌کند.
با وجود این مزایا، درصد پایین تغذیه انحصاری با شیر مادر نشان‌دهنده ضعف در حمایت ساختاری از مادران شیرده و کمبود آموزش‌های تخصصی در نظام‌های سلامت است.
دلایل کاهش تغذیه با شیر مادر و پیامدهای آن
بر اساس گزارش WHO و یونیسف، یکی از دلایل اصلی کاهش نرخ تغذیه با شیر مادر، نبود آموزش کافی برای کادر درمان است. تنها ۲۰ درصد کشورها آموزش تغذیه نوزاد و کودک را در برنامه‌های آموزشی پزشکان و پرستاران خود گنجانده‌اند. این کمبود باعث میشود بسیاری از مادران بدون دریافت مشاوره تخصصی درباره شیردهی و زمان مناسب آغاز تغذیه تکمیلی، از بیمارستان ترخیص شوند.
این خلأ آموزشی و حمایتی نه‌تنها سلامت نوزادان را تهدید می‌کند، بلکه موجب کاهش بهره‌وری اقتصادی نیز میشود. طبق اعلام این دو نهاد، هر یک دلار سرمایه‌گذاری در حمایت از شیردهی می‌تواند تا ۳۵ دلار بازگشت اقتصادی به همراه داشته باشد.
درخواست برای اقدامات فوری و سرمایه‌گذاری پایدار
WHO و یونیسف خواستار اقدام فوری دولت‌ها و نهادهای سلامت برای تقویت حمایت از مادران شیرده شده‌اند. از جمله پیشنهادهای مطرح‌شده در این بیانیه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختصاص بودجه کافی برای مراقبت‌های باکیفیت مادر و نوزاد، به‌ویژه خدمات پشتیبانی شیردهی
- ادغام مشاوره شیردهی در مراقبت‌های دوران بارداری، زایمان و پس از زایمان
- آموزش جامع کارکنان نظام سلامت برای حمایت از شیردهی، حتی در شرایط بحران
- تقویت نظام‌های اجتماعی برای پشتیبانی از مادران تا دو سال پس از تولد کودک
- اجرای کامل آیین‌نامه بین‌المللی بازاریابی جانشین‌های شیر مادر در مراکز درمانی
حمایت از شیردهی؛ ضرورتی بهداشتی، اخلاقی و اقتصادی
در پایان این بیانیه، WHO و یونیسف تأکید کرده‌اند که حمایت از شیردهی نه‌تنها یک ضرورت بهداشتی، بلکه یک وظیفه اخلاقی و اقتصادی است. این دو نهاد بین‌المللی متعهد شده‌اند که کشورها را در ایجاد نظام‌های سلامت مقاوم و پایدار یاری کنند تا هیچ مادر یا کودکی از خدمات حمایتی محروم نماند.
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
