آلزایمر با درمان زودهنگام قابل کنترل است
آلزایمر بیش از یک اختلال ساده حافظه است؛ این بیماری مزمن عصبی می‌تواند کیفیت زندگی بیماران و اطرافیانشان را به‌طور چشمگیری کاهش دهد. تحقیقات جهانی نشان می‌دهد که تشخیص به‌موقع و مداخلات مناسب، هم‌زمان با اصلاح سبک زندگی، می‌تواند روند پیشرفت این بیماری را به تأخیر بیندازد و بیماران را برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها در وضعیت پایدارتری نگه دارد.
اصلاح سبک زندگی؛ گامی پیشگیرانه
طبق گزارش کمیسیون بین‌المللی پیشگیری از زوال عقل (Lancet Commission on Dementia Prevention, 2020)، بیش از ۴۰ درصد موارد زوال عقل به تغییر در عوامل خطر قابل‌پیشگیری نسبت داده می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد پیروی از الگوی غذایی مدیترانه‌ای و «MIND diet» می‌تواند تا ۳۰ درصد از خطر ابتلا به آلزایمر بکاهد. علاوه بر تغذیه:
- فعالیت بدنی منظم (حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته تمرین متوسط)
- تمرینات شناختی (مانند حل جدول یا اپلیکیشن‌های ذهنی)
- کنترل دقیق فشار خون و قند خون
- پرهیز از دخانیات و مدیریت استرس
به کاهش التهاب مغزی و حفظ ظرفیت‌های عصبی کمک می‌کنند.
تشخیص زودهنگام و مداخلات درمانی
برخلاف تصور عمومی، آلزایمر در مراحل اولیه با داروهایی مانند مهارکننده‌های کولین‌استراز (دونپزیل، ریواستیگمین) و ممانتین تا حدودی قابل‌کنترل است. تازه‌ترین داده‌های FDA نشان می‌دهد داروی لکانم‌ب (lecanemab) با هدف‌گیری پلاک‌های آمیلوئید، تا ۲۷ درصد سرعت افت شناختی را کاهش می‌دهد. مداخلات غیر دارویی نیز نقش مکمل دارند:
- تمرینات شناختی هدفمند
- شرکت در برنامه‌های گروهی و فعالیت‌های اجتماعی
- حفظ ارتباط مستمر با خانواده و دوستان
این ترکیب دارویی–توانبخشی، کیفیت زندگی بیمار را افزایش و زمان نیاز به مراقبت‌های سنگین را به تعویق می‌اندازد.
ضروری است که جامعه نسبت به علائم اولیه آلزایمر—از جمله فراموشی‌های مکرر، اختلال در برنامه‌ریزی روزمره و تغییرات خلقی—آگاه شود تا افراد در اولین فرصت به پزشک مغز و اعصاب مراجعه کنند. هرچه مداخله درمانی زودتر آغاز شود، امکان کنترل این بیماری پیچیده بیشتر خواهد بود.
منابع Lancet Commission on Dementia Prevention, Intervention, and Care (2020) U.S. Food and Drug Administration, Clinical Review of Lecanemab (2023)
مجله سلامت و بهداشت دکتر هادی خرم نژاد
About the Author
